Filmproject lokt meester-piraat in de val
Om hem te arresteren moest de politie hem zien weg te krijgen uit Somalië. Na maanden undercoverwerk liep meester-piraat Mohamed Abdi Hassan (60) in de val. Hij dacht een filmcontract te tekenen in Brussel, maar kreeg bij aankomst handboeien en een enkeltje richting gevangenis.
De naam van Mohamed Abdi Hassan - bijnaam Afweyne of grote mond in het Somali - viel meerdere keren in het onderzoek naar de kaping van de Belgische steenstorter Pompei. In 2009 lieten de kapers na 71 dagen en na het betalen van ruim 2 miljoen euro losgeld de tien bemanningsleden, waaronder twee Belgen, vrij. Intussen werden al twee Somalische piraten door Belgische gerechtshoven veroordeeld voor hun aandeel in de kaping.
Johan Delmulle van het federaal parket: "We hebben er nooit een geheim van gemaakt dat we ons niet zouden beperken tot het opsporen en laten berechten van de uitvoerders. We viseren ook de leidende personen die het vuile werk laten opknappen door anderen. Want als opdrachtgever, geldschieter of onderhandelaar zijn zij essentieel voor de piraterij. Ze strijken ook het grootste deel van de buit op."
Mohamed Abdi Hassan stond internationaal geseind. Het probleem was hem te arresteren. "Door de moeilijke juridische situatie in Somalië was dat zo goed als onmogelijk", zegt Delmulle. De oplossing kwam van het undercoverteam van de federale politie. Maandenlang benaderden ze Mohamed Aden Tiiceey, een vertrouweling van Hassan en gouverneur van de centraal Somalische regio Himan & Heeb. Via Tiiceey vroegen ze of Hassan als adviseur wilde meewerken aan een filmproject over de maritieme piraterij. Het zou als het ware een afspiegeling van diens leven worden. Hassan hapte uiteindelijk toe. Zaterdag zou hij zijn contract komen tekenen in ons land. Toen hij en Tiiceey om 8 uur 's ochtends landden in Zaventem werden ze allebei gearresteerd.
Wezens zonder vader
Goed bekeken van de politie want Mohamed Abdi Hassan was niet vies van een beetje media-aandacht. In januari gaf hij nog een persconferentie om te zeggen dat hij van kamp veranderde. Het is te zeggen: hij vertelde dat hij het piratenleven beu was en dat hij zich zou inzetten om ook vele honderden jongeren uit de piraterij te halen.
Op een filmpje op YouTube staan fragmenten van de aankondiging van die ommezwaai. "Het is eendirty business", vertelt hij met een zachte stem over de acht jaren als kaper. Hij minimaliseert zijn rol en zegt dat de piraterij legaal was omdat er door de burgeroorlog in Somalië geen regering was. "Ik bezat een groot visbedrijf en had een mooie omzet. Tot die buitenlandse schepen op onze zee het vissen ineens onmogelijk maakten. Toen hebben we beslist stappen te ondernemen en onszelf te beschermen. Het was een legale manier van zelfverdediging. We waren wezens zonder vader." Vorige week gaf hij nog een nieuw interview in Mogadishu. Om te zeggen dat hij al ruim duizend jonge piraten had bekeerd.
Beruchtst
Mohamed Abdi Hassan wordt door de Verenigde Naties bestempeld als een van de belangrijkste en beruchtste piratenleiders. Hij en zijn zoon Abdel. In 2008 kaapte Mohamed Abdi Hassan bijvoorbeeld de Sirius Star, een Saudische supertanker met voor 100 miljoen euro olie aan boord. Hassan vroeg 25 miljoen dollar losgeld. Hij kreeg er uiteindelijk drie. In 2009 legde hij een Oekraïens schip met anti-tankwapens en 30 T72-tanks aan de ketting. Maar Hassan interesseerde zich niet in die wapens. Geld moest hij hebben. Na honderd dagen kreeg hij een parachute met drie miljoen dollar aan.
De immense rijkdom van Mohamed Abdi Hassan gaf hem toegang tot regeringsbronnen in Somalië. Zo werd hij begin dit jaar in Maleisië nog tegengehouden in het kader van het internationaal aanhoudingsmandaat. Maar Hassan bleek te reizen met een diplomatiek paspoort, uitgegeven door de vorige president van Somalië.
De twee Belgische gijzelaars van de Pompei zijn dit weekend ingelicht over de arrestatie van Hassan en zijn trawant. Vooral de verklaringen van James Law, de tweede stuurman destijds, zouden belastend zijn voor 'grote mond', een bijnaam die Mohamed Abdi Hassan kreeg van zijn moeder omdat hij te veel weende. Law wilde gisteren op verzoek van de onderzoeksrechter niet te veel kwijt, behalve dat hij erg tevreden is met de arrestatie van de piraat. "Het gerecht heeft fenomenaal werk verricht."
Vandaag verschijnen Abdi Hassan en Aden Tiiceey voor de raadkamer in Brugge. Zijn advocaten Sven Mary en Yen Buytaert wilden gisteren niet reageren.