'Tsunami aan facturen op komst'

Genezen van een kanker die was uitgezaaid in de longen en de buik, zoals Gaston Vanlaeren die getuigde in de krant (DM 9/03): dat was tot voor kort ondenkbaar. Zijn reddende immunotherapie wordt nu al terugbetaald bij uitgezaaid melanoom. Voor longkanker zit het onderzoek in de laatste fase, patiënten worden op kosten van de fabrikant behandeld.

De terugbetaling zit eraan te komen. "Daarna volgen nierkanker en sommige darmkankers", zegt professor oncologie Jacques De Grève. "De komende jaren zal er voor alle types van kanker wel een immunotherapie zijn: die studies lopen al."

Fantastisch nieuws, met een keerzijde. "We moeten ons voorbereiden op een tsunami van facturen", waarschuwen specialisten. "Het Riziv betaalt nu 100.000 tot 120.000 euro op jaarbasis voor de immunokuur van één patiënt. Ter vergelijking: chemo kost tussen de 100 en 10.000 euro per behandeling", aldus De Grève.

Gezondheidseconoom Lieven Annemans vult aan: "Er zijn ook peperdure weesgeneesmiddelen voor zeldzame ziekten, maar die moeten nooit op grote schaal worden terugbetaald. Door de spectaculaire resultaten met immunotherapie zullen duizenden mensen in aanmerking komen voor een megadure kuur."

Deze legislatuur geeft dit nog geen problemen dankzij het Toekomstpact dat minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) afsloot met de farmaceutische industrie, waarbij ze over vier jaar ook 350 miljoen extra uittrok voor innovatieve geneesmiddelen.

"Maar daarmee komen we er over enkele jaren niet meer", klinkt het unaniem. "Vanaf 2018 komt de tsunami aan nieuwe kankertherapieën op ons af. Nu spenderen we ongeveer 500 miljoen euro aan antikankermedicijnen. Simulaties tonen dat we het kankerbudget tegen 2020 moeten optrekken tot ruim 1 miljard euro, om ons de nieuwe geneesmiddelen te kunnen veroorloven", zegt professor Walter Van Dyck van het Healthcare Management Centre van de Vlerick Business School. "Alleen al voor immuuntherapie stijgt de factuur van 25 naar 372 miljoen euro. Maar er zal ook meer geld nodig zijn voor geneesmiddelen op maat (een tweede spoor om kanker te lijf te gaan, IDV). In 2020 zal 70 procent van wat we uitgeven aan kankermedicijnen naar innovatieve middelen gaan."

Zal men de brave burger nog méér doen bijdragen aan de sociale zekerheid? "Het klinkt niet realistisch nu extra geld te vragen", geeft De Grève toe. "Maar als je die nieuwe kuren niet terugbetaalt, krijg je klassegeneeskunde. Wie het zich kan veroorloven koopt zijn dure kuur dan in het buitenland, terwijl de anderen wegkwijnen."

"Nierdialyse kost de maatschappij gemiddeld 200.000 euro per patiënt, ook daar valt niemand over", voert Annemans aan.

Strategisch spel

Drijven de farmaceutische bedrijven de prijs voor nieuwe behandelingen niet systematisch op? "Hoe beter een geneesmiddel werkt, hoe hoger de prijs. Dat was altijd de regel", schetst Annemans. "Maar nu lijken de firma's te profiteren van de plotse medische vooruitgang. Het is ook een strategisch spel. De terugbetaling wordt nu dossier per dossier onderhandeld. De fabrikanten weten dat ze minstens 30 procent van hun prijs moeten afdoen, dus drijven ze de prijzen eerst op."

"We moeten in kaart brengen wat de komende vijf jaar op ons afkomt, en per domein afspraken maken met de industrie", zegt Van Dyck. De sector moet ook duidelijk worden gemaakt dat er grenzen zijn. "Er moet gekeken worden in welke mate je bedrijven tegen elkaar kunt uitspelen, en of je de fabrikant (een deel van de therapie, IDV) kunt laten terugbetalen als blijkt dat hun medicijn minder goed werkt dan beloofd. Italië doet dat bijvoorbeeld al."