'Het is tijd voor nieuwe methodes'

Met het einde van de eurozone stilaan in zicht, breken de politici in Brussel en de centrale bankiers in Frankfurt zich het hoofd hoe ze de crisis te elfder ure nog kunnen indammen. In een opmerkelijke speech lanceerde Europees president Herman Van Rompuy een nauwelijks omfloerste oproep aan het adres van de ECB om alle beschikbare middelen in te zetten om de euro te redden.

"We kunnen deze crisis niet met alledaagse methodes aanpakken. We hebben nood aan niet-conventionele methodes, die niet in de economische handboeken terug te vinden zijn. Dit is in het bijzonder waar voor de Europese Centrale Bank" zei hij.

Om een volledige escalatie van de eurocrisis te voorkomen heeft de ECB reeds voor bijna 200 miljard euro aan staatsobligaties van zwakkere eurolanden opgekocht. Maar haar aarzelende interventies hebben het verder uitdijen van de eurocrisis niet kunnen voorkomen.

De voorbije weken kwamen niet alleen perifere landen als Italië en Spanje onder druk op de obligatiemarkten, ook staatsobligaties van landen als Frankrijk en België worden gedumpt door beleggers. Zelfs veilig geachte landen als Nederland en Oostenrijk zagen de rente op hun obligaties de hoogte ingaan. En gisteren steeg zelfs de rente op Duits staatspapier.

Van Rompuy moedigt de ECB aan om meer dan ooit door te gaan op de ingeslagen weg. "Wat de ECB heeft gedaan, moest gebeuren om de eurozone te redden. Dat doel is het allerbelangrijkste. De middelen om dat doel te bereiken zijn hieraan ondergeschikt."

De voorzitter van de Europese Raad deed zijn uitspraken in een speech bij het afscheid van Paul De Grauwe als hoogleraar aan de KUL. Uitgerekend De Grauwe is een van de krachtigste pleitbezorgers van een grotere rol van de ECB.

Volgens de econoom, die zijn loopbaan verder zet aan de London School of Economics, is alleen de ECB in staat om de uitslaande brand in de eurozone te blussen. De bank moet zijn "oneindige middelen" in de strijd gooien om de euro te redden. Als dat gebeurt kan de rust op de financiële markten terugkeren.

Onder meer Frankrijk, dat vecht voor het behoud van zijn triple A-rating, is vragende partij voor een sterker optreden van de ECB. Met zijn standpunt schaart Van Rompuy zich aan de zijde van president Nicolas Sarkozy en gaat hij in tegen Duitsland. Berlijn vindt het niet de taak van de centrale bank om eurolanden in moeilijkheden te redden. Volgens het Europese verdrag mag de ECB de overheden in de eurozone niet financieren.

Dat obstakel probeert de centrale bank nu met de nodige creativiteit uit de weg te ruimen. De ECB overweegt geld uit te lenen aan het Internationaal Monetair Fonds zodat die instelling over voldoende middelen beschikt om zelfs het grootste euroland van de ondergang te redden. Via een omweg zou de ECB dan toch zijn rol als brandweerman ten volle kunnen spelen.

Einde van muntunie

De eurocrisis kwam de voorbije weken in een stroomversnelling. Beleggers sluiten het opbreken en het mogelijke einde van de muntunie niet langer uit. Van Rompuy waarschuwde dat de financiële gevolgen van het einde van de euro zeer groot zullen zijn. De kosten zullen "niet te becijferen" zijn. "Niemand is bereid om die prijs te betalen", zei hij.

Spanje moest gisteren bijna 7 procent rente betalen om 3,5 miljard euro op te halen. Dat is een record sinds de start van de eurozone. Ook Frankrijk moest beleggers meer rendement bieden om obligaties de deur uit te krijgen.