‘Pensioen is enige andere optie’
Hij wou minstens tot zijn zeventigste werken maar het ziet ernaar uit dat Guy bijna tien jaar eerder met pensioen moet. ‘Tenzij de crisisuitkering mij er weer bovenop helpt, ziet mijn boekhouder geen andere uitweg meer.’
Al meer dan dertig jaar is hij zelfstandige. Eerst als portretfotograaf, nu verdient hij vooral zijn geld met materiaal uit een gigantische beeldbank te verkopen aan bedrijven wereldwijd. Denk aan foto’s van schattige kittens op puzzels of dartele veulens op een wenskaart. “Deze sector zit al langer in een neerwaartse spiraal”, zegt hij. “We leven in een doe-het-zelfmaatschappij: zelf communiefoto’s maken in het park en goedkoop kaartjes afdrukken. Gisteren nog sprak ik een collega, iemand die altijd heel goed geboerd heeft: hij had afgelopen weekend zijn eerste huwelijksreportage van het jaar. Kun je je dat voorstellen? De prijzen van de beelden die ik verkoop zijn de laatste twintig jaar niet meer gestegen. Integendeel.”
Afbetalingsplan
De crisis vorig jaar betekende de doodsteek. “Ik kan geen voorafbetalingen voor de belastingen meer doen. Gelukkig heb ik een afbetalingsplan. Mijn omzet is met de helft gedaald. De sociale zekerheid wordt berekend op basis van het inkomen van twee jaar geleden. Zevenhonderd euro per maand moet ik betalen. Een paar jaar geleden, toen de zaken nog goed gingen, kocht ik dit huis. Ik zou het afbetalen in tien jaar tijd. Alleen, met één inkomen. Nu zit ik hier.”Het weegt. “Ik word ’s nachts te vaak wakker. En maar bedenken wat ik kan doen om snel inkomsten te genereren. Fatalistisch wil ik niet worden. Ik ken dit werk, ken deze sector. Ik weet wat verkoopt in Roemenië en wat in Engeland. Continu zoek ik naar nieuwe producten. Ik wil blijven vernieuwen, bén vooruitziend en innovatief. Internet heb ik zien aankomen: als eerste stond ik niet meer op de internationale beurzen met boeken vol dia’s maar met een computer. De beeldbank, daar ben ik mee begonnen omdat licenties ook na mijn pensioen blijven doorlopen en ik zo een extra inkomen zou hebben. Maar dit... Het is moeilijk om niet verzuurd te raken als de deurwaarders zich aanbieden terwijl jij je uit de naad werkt om oplossingen te zoeken. Ik zei altijd dat ik tot mijn zeventigste wou werken. Omdat mijn werk mijn passie is, maar ook omdat ik vind dat mensen moeten werken. Zelfstandigen zijn durvers. Ze kiezen voor een leven zonder sociaal vangnet. Dat ik nu toch een beroep moet doen op de overheid, ligt moeilijk. Al heb ik de knop omgedraaid: als ze mij die crisisuitkering geven, krijg ik de tijd om een uitweg te zoeken. Dan houden ze mij aan het werk. Zo niet, dan moet ik met pensioen. Mijn boekhouder zegt dat er geen andere optie is: mijn pensioen gebruik ik om alles af te betalen. Mijn zaak hou ik in bijberoep om van te leven. Het is de enige manier om onder die RSZ-bijdragen uit te raken.”Een zaak van dertig jaar. Er is een spaarboekje, denk je dan. “Andere zelfstandigen zeggen mij: ‘Je hebt 500.000 euro nodig op de bank om enigszins comfortabel te leven na je pensioen. Die heb ik niet. Door omstandigheden. Maar ik ken er veel die dat niet hebben, hoor. De bakker hier in de buurt werkt de hele nacht en die mens kan zelfs geen vakantie betalen. Ik kom niet uit een gezin van ondernemers. Vroeger thuis hoorde ik vaak: ‘Voor zelfstandigen moet je opletten, ze leggen je in de luren.’ Nu weet ik dat dat niet waar is: een goede zelfstandige telt zijn uren niet. Die is begaan met zijn werk, wil zijn ei leggen. Iedereen maakt onze rekening ‘want we vragen schandalig veel geld’. Ze zouden eens moeten weten hoeveel je daaraan overhoudt. Geloof mij: heel veel zelfstandigen zijn sukkelaars.”