Grotschilderingen Lascaux bedreigd door schimmel

Op de website van de Commissie voor het Werelderfgoed van de Unesco staat vermeld dat er van de 660 culturele werelderfgoedstukken 17 in gevaar zijn. Daar zouden er wel eens snel 2 kunnen bijkomen: de Stonehengesite in Engeland en de muurschilderingen in de grotten van Lascaux.

door christophe de mulder

Montignac l Zeventienduizend jaar lang zijn de prehistorische schilderingen in Lascaux perfect bewaard gebleven, verborgen in een grot onder de grond. Met de intrede van de moderne mens doemen er na nog geen 70 jaar na de ontdekking van de tekeningen al serieuze problemen op.

De muurschilderingen in de grotten van Lascaux zijn in groot gevaar, zo meldt de Commissie voor het Werelderfgoed. Oorzaak van het probleem zou een ventilatiesysteem zijn dat zeven jaar geleden, in 2001, in de grot geïnstalleerd werd. De grotten van Lascaux, ook wel de 'Sixtijnse kapel van de prehistorie' genoemd, herbergen de waardevolste muurschilderingen ter wereld. Onderzoekers vonden schimmels op de muren en op sommige van de tekeningen, wat waarschijnlijk te wijten is aan een gebrek aan natuurlijke luchtcirculatie in de grot door het aircosysteem. Het ventilatiesysteem werd echter geïnstalleerd om de schilderingen net beter te kunnen bewaren.

Bij de installatie van het systeem liep er ook al een en ander fout. Om de airco binnen in de grot te krijgen, moest het dak boven de ingang tijdelijk worden verwijderd. Na een onverwachte regenbui die bakken water en modder de grot binnen deed stromen, vonden onderzoekers witte schimmels op de muren die door de regenbui zouden zijn binnengespoeld. Tot in 2003 waren specialisten bezig met het vakkundig verwijderen van de schimmels, door middel van een speciale stofzuiger. De Britse archeologiespecialist Paul Bahn waarschuwde toen al voor het gevaar van de schimmels.

Nu is de toestand echter nog veel erger dan vijf jaar geleden. Op de tekeningen zijn zwarte vlekken te zien en er groeien zelfs paddestoelen op de muren. Daarbij komt nog dat de muren beginnen af te brokkelen en dat de kleuren van de tekeningen vervagen. "Je kunt water over de schilderingen zien lopen en je ziet duidelijk zwarte vlekken op sommige delen van de tekeningen, soms zo groot als een hand", aldus Bahn. Hij benadrukt dat het het ventilatiesysteem is dat "catastrofaal is voor het bestaan en de stabiliteit van de grot en haar kunst".

Hoewel Bahn ook niet direct een concrete oplossing ziet, zegt hij dat het aan de Franse regering is om snel in te grijpen voor het te laat is. "Als Lascaux verder zou verloederen en uiteindelijk zou verwijnen, zou dat een enorme blunder zijn van de Franse autoriteiten en een onuitwisbare smet op de internationale Franse reputatie."

Ook de Engelse stenenformatie Stonehenge verkeert in figuurlijke gezondheidsproblemen. Hier zijn de problemen ook weer te wijten aan de komst van de moderne mens. Door het vele autoverkeer rond de site raken de rotsstenen aangetast. De regering heeft de voorbije jaren al enkele plannen voorgesteld, maar de archeologische groepen hebben steeds kritiek op de voorstellen. Een plan om tunnels te bouwen en zo de uitstoot te verminderen bleek dan weer te duur te zijn.

De Britse regering liet enkele dagen geleden weten dat ze geen verdere plannen meer zal voorstellen om de prehistorische site van de pollutie-ondergang te redden. Daardoor komt Stonehenge in juli dit jaar waarschijnlijk mee op de lijst van de Werelderfgoedstukken die volgens Unesco in gevaar zijn.

in gevaar door het vele verkeer