Spreidingsplan zit vast
Het spreidingsplan voor asielzoekers laat al weken op zich wachten. Omdat het (ook communautair) zo gevoelig ligt, raken de kabinetten het maar niet eens over de criteria. Fedasil berekent dat er maandelijks vierduizend opvangplaatsen bij moeten komen om alle asielzoekers een dak boven hun hoofd te geven.
Al wekenlang kondigt de regering een verplicht spreidingsplan aan, al wekenlang raakt dat plan maar niet afgeklopt. Het zou een verplicht aantal asielzoekers opleggen per gemeente op basis van een aantal criteria, zoals het gemiddeld inkomen of het aantal inwoners. Een ander criterium kan zijn hoeveel inspanningen de gemeentes vroeger al deden voor asielopvang. Anders gezegd: een arme gemeente met een opvangcentrum op haar grondgebied zal niet veel extra asielzoekers moeten opnemen.
In 2010, bij de vorige opvangcrisis, lag er ook al een verplicht spreidingsplan op tafel. Dezelfde gevoeligheden spelen nu ook: omdat Vlaanderen het economisch beter heeft dan Wallonië zal het noorden van het land meer asielzoekers moeten opvangen dan het zuiden. Die communautaire angel maakt het dossier er uiteraard niet eenvoudiger op.
"Dat spreidingsplan moet er komen", zegt een Vlaamse vicepremier. "Maar het moet billijk zijn. Het kan niet dat Vlaams-Brabant er veel moet opnemen omdat het een rijke provincie is en Henegouwen maar enkele honderden." Elders in de regering valt dan ook te horen dat dit spreidingsplan 'zeker nog niet voor morgen zal zijn'.
Buiten slapen
De voorbije nachten zat ook de nachtopvang in de WTC III-toren aan zijn absolute limiet. Daar kunnen asielzoekers terecht die zich nog niet hebben kunnen registreren bij de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ). Zondag- en maandagnacht sliepen er vijfhonderd mensen, wat de maximumcapaciteit is. "Wij doen ons uiterste best om iedereen een plek te bezorgen", zegt woordvoerder An Luyten. "Maar het is echt alle hens aan dek."
Bij het ter perse gaan van deze krant was het nog niet duidelijk of het Rode Kruis gisteravond iedereen te slapen kon leggen. Het Burgerplatform, een groep vrijwilligers die de asielzoekers bijstaat, waarschuwt dat er een nieuw Maximiliaanpark zit aan te komen als de regering niet snel nieuwe opvangplekken opent. In het park vingen deze vrijwilligers tijdens de zomer duizend asielzoekers op in tenten, vlak naast het gebouw van DVZ. Ze claimen ook dat er al vijftig mensen buiten moesten slapen.
Het dreigend tekort aan opvangplaatsen maakt dat de regering constant blijft speuren naar opvangplaatsen. Het zou kunnen dat bevoegd staatssecretaris Theo Francken (N-VA) binnenkort met een oproep aan alle gemeentes komt om hun sporthallen of andere grote zalen open te stellen voor asielzoekers. Het gaat om absolute noodopvang voor een korte periode. De burgemeesters zou worden gevraagd voor de elementaire basisbehoeften in te staan, de zogenaamde regeling 'bed, bad, brood'. Daarvoor krijgen ze een vergoeding van de federale regering.
Privébedrijven
Bij de VVSG, de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten, vragen ze zich af of deze oproep veel succes zal hebben. "Het lijkt ons niet realistisch om mensen lang op veldbedjes in een sporthal te laten kamperen", stelt Nathalie Debast. "Als gemeentes willen wij liever inzetten op kwaliteitsvolle opvang via kleinschalige initiatieven." Die reactie toont dat de oproep bijzonder gevoelig ligt, vandaar dat het kabinet-Francken er zich nog over beraadt.
Nog deze week zal de regering ook de privésector aanschrijven om vijftienhonderd extra plaatsen uit te baten. Drie privébedrijven verzorgen al de opvang van tweeduizend asielzoekers, wat een primeur is voor ons land. Voor het eerst zullen deze firma's minderjarigen onder hun hoede krijgen.
Fedasil heeft als prognose dat er wekelijks duizend opvangplaatsen bij moeten komen om elke asielzoeker onderdak te geven, of zowat vierduizend per maand. Hoelang de regering dat tempo nog zal moeten volhouden, is moeilijk te voorspellen.
► 8-9