Merkel pleit voor Europa met twee snelheden

"De EU heeft niet alleen een muntunie nodig, maar ook een begrotingsunie met een meer gemeenschappelijk begrotingsbeleid", zei Merkel gisteren op de openbare omroep ARD. Ook een echte politieke unie ziet ze op termijn als onvermijdelijk. "Stap voor stap zullen we meer bevoegdheden aan Europa moeten overdragen en Europa meer mogelijkheden geven om toezicht te houden."

Een grotere politieke integratie is onderdeel van de Duitse visie om de crisis in Europa aan te pakken. Berlijn wil de Europese Commissie meer bevoegdheden geven om lidstaten die budgettair uit de pas lopen bij de les te houden.

Het is niet de eerste keer dat Merkel pleit voor een verregaande overdracht van bevoegdheden aan Europa. De bondskanselier vindt deze keer ook dat er snel werk moet worden gemaakt van haar voorstellen. Desnoods moeten lidstaten die de plannen niet zien zitten maar aan de zijlijn blijven staan.

Tot dusver is de regel in de Unie dat er gestreefd worden naar consensus tussen alle lidstaten bij overdracht aan bevoegdheden. In een Unie met almaar meer leden is dat de voorbije jaren steeds moeilijker gebleken. Het duurt tegenwoordig jaren voordat wijzigingen aan de Europese verdragen goedgekeurd worden.

Vandaar dat Merkel de deur openzet voor de vorming van een kopgroep. Die procedure kan sneller resultaat opleveren. "We mogen niet blijven stilstaan omdat de een of de andere (lidstaat) niet wil meedoen", zei ze op ARD.

Het vrij verkeer van personen, dat geregeld wordt via de Schengenverdragen, en de eurozone zijn al twee domeinen waar niet alle 27 lidstaten aan meedoen, stipte de bondskanselier aan. "We moeten wel open zijn en iedereen de mogelijkheid geven mee te doen", voegde ze snel toe.

Merkel komt met haar voorstellen op een ogenblik dat de crisis in de eurozone een nieuw hoogtepunt bereikte. Spanje, de vierde economie in de eurozone, zit in financiële ademnood als gevolg van problemen met zijn banken. Griekenland dreigt de euro vaarwel te zeggen, als radicale partijen in het land de parlementsverkiezingen over anderhalve week winnen.

De bondskanselier krijgt het verwijt dat ze de crisis veel te aarzelend aanpakt. Eind deze maand komen de Europese staatshoofden en regeringsleiders bijeen om een uitweg uit de crisis te vinden. Volgens Merkel moet er geen grote doorbraak worden verwacht op die top.

Die uitlating kwam haar op kritiek te staan in het Europees Parlement. "Natuurlijk hebben we oplossingen nodig op de lange termijn en veranderingen aan de Europese verdragen. Maar we hebben nu nood aan een duidelijk signaal", zei de Oostenrijker Hannes Swoboda, fractieleider van de socialisten. "Het huis staat in brand en kanselier Merkel doet een oproep om de brandweer in de verre toekomst een betere uitrusting te geven. Dat is schandalig."

Het wordt ook uitkijken hoe Frankrijk zal reageren op de jongste voorstellen van Merkel. Berlijn en Parijs vormen de motor van de Europese Unie. Maar Frankrijk staat op de rem als er gesproken wordt over nieuwe bevoegdheden voor Europa. Om de crisis aan te pakken zien de Fransen meer heil in de invoering van Europese obligaties. Ook zijn ze voorstander van een grotere rol van de Europese Centrale Bank. Maar daar wil Duitsland dan weer niks van weten.