Sluipverkeer van vrachtwagens? 'Breid kilometerheffing uit'
Een jaar na de invoering van de kilometerheffing voor vrachtwagens wordt de roep om een uitbreiding steeds luider. CD&V en Open Vld vragen, net als de oppositiepartijen, het stijgende sluipverkeer tegen te gaan. Minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA) belooft zijn uiterste best te doen, maar een concrete timing is er nog niet.
De kilometerheffing voor vrachtwagens bestaat exact een jaar. Een on board unit in de cabine houdt alle ritten bij, de transporteurs krijgen achteraf de factuur opgestuurd. Elk gewest bepaalt zelf op welke wegen de tol van toepassing is. Voor Vlaanderen gaat het om alle autosnelwegen en achttien gewestwegen.
In totaal werd op de Belgische wegen het afgelopen jaar 5,7 miljard kilometer afgelegd door vrachtwagens. Gemiddeld gaat het om 23 miljoen à 24 miljoen kilometer per werkdag door 140.000 vrachtwagens. De bruto opbrengst van 409 miljoen euro voor Vlaanderen ligt wel een pak lager dan de vooropgestelde 500 miljoen.
Een jaar na de invoering vragen zowel CD&V, Open Vld, sp.a als Groen nu om de lijst met tolwegen snel uit te breiden. Dat om het toenemende sluipverkeer een halt toe te roepen. Veel gemeentebesturen klagen al sinds de invoering steen en been over vrachtwagens in hun dorpskernen die de heffing willen ontwijken.
Wallonië besliste al in februari om op 33 kilometer extra gewestwegen tol te gaan heffen. Vlaanderen talmt echter. Minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA) wil eerst een studie afwachten. Op tientallen plaatsen worden vrachtwagens geteld om die resultaten te kunnen vergelijken met een meting vóór de invoering van de heffing. Enkel als blijkt dat het sluipverkeer is toegenomen door de heffing en niet omdat bijvoorbeeld de economie aantrekt, kan er gesproken worden over een uitbreiding.
59 extra wegen
Sp.a'er Joris Vandenbroucke pleit ervoor om 59 extra gewestwegen op te nemen. "Het gaat om de volledige lijst van 77 wegen die Weyts zelf in zijn oorspronkelijke tekst had staan. In het uiteindelijke decreet waren dat er plots maar 18 meer." Weyts verklaarde bij de eerste besprekingen van zijn decreet nog dat het volledige wegennet waar het Eurovignet (de forfaitaire voorloper van de kilometerheffing) van toepassing was, zou worden opgenomen, "uitgebreid met die wegen welke een valabel alternatief kunnen bieden". "Bedoeling is uiteraard zo veel mogelijk te vermijden dat het vrachtverkeer uitwijkt naar de lager gecategoriseerde wegen," klonk het toen. Na overleg met de transportsector werd de lijst echter gevoelig ingekort.
Ook CD&V en Open Vld zijn de trage gang van zaken beu en vragen een snellere bijsturing, zonder een formele studie af te wachten. Vlaams Parlementslid Dirk De Kort (CD&V) stelt voor om alvast vier kritische punten aan de lijst toe te voegen. Het gaat om plaatsen "waar iedereen al kan zien dat het vrachtverkeer er zwaar is toegenomen".
Ook het Vlaams Verkeerscentrum wijst op een opvallende trendbreuk: in plaats van een maandelijkse stijging, daalde het vrachtverkeer op de snelwegen vanaf april 2016 plots. Aangezien die vrachtwagens niet in rook zijn opgegaan, kan het bijna niet anders dan dat ze nu op het onderliggende wegennet rijden.
De transportsector voelt weinig animo voor een uitbreiding. Sectororganisaties UPTR en Febetra zeggen dat het met het sluipverkeer wel meevalt, omdat chauffeurs op gewestwegen sowieso meer tijd verliezen en meer brandstof verbruiken.
Weyts zegt dat hij altijd bereid is geweest om de lijst uit te breiden op basis van objectieve gegevens. "De resultaten van de meting zullen eind april gekend zijn, wij zijn bereid om dan een versnelling hoger te schakelen en de resultaten nog voor de zomer te onderzoeken." Mogelijk wordt er dan ook gesproken over een slimme heffing, met bijvoorbeeld lagere tarieven 's nachts of buiten de spits.