Tien voor taal in de baarmoeder

'Tatata' en 'tatota'. In Finland zijn onlangs zeventien baby's geboren die deze fictieve woorden kunnen herkennen. Niet toevallig, want hun moeder liet hen vanaf de 29ste week in de baarmoeder op geregelde tijdstippen een cd horen met die nepwoorden. Vlak na de geboorte gingen wetenschappers van de Universiteit van Helsinki na hoe de baby's op het gebrabbel reageren.

De zuigelingen kregen voor de gelegenheid elektroden opgespeld. Daarna kregen ze voor de zoveelste keer de fictieve woorden te horen, terwijl de onderzoekers de hersenactiviteit onderzochten. Andere baby's kregen dezelfde test. Het resultaat: wie in het vruchtwater regelmatig die woorden had gehoord, reageerde op de verschillende klinkers.

Het onderzoek sterkt het bewijs dat kinderen al in de baarmoeder spraak- en patroonherkenning ontwikkelen. "Eerder onderzoek wees al uit dat baby's stemmen, frequenties en volumes kunnen onderscheiden in de buik", zegt professor Gunnar Naulaers, diensthoofd neonatologie van het UZ Leuven. "Dat baby's klinkers kunnen herkennen is nieuw. Zo gedetailleerd is het gehoor van foetussen nog nooit onderzocht."

Klassieke muziek

Eerder bleek al dat baby's huilen in hun moedertaal. Franse baby's klinken anders dan Duitse, zo wees een Duitse studie uit. Onderzoekers bestudeerden het gehuil van zestig Duitse en Franse baby's die amper enkele dagen oud waren. In Duitsland beginnen zuigelingen op maximale toonhoogte te huilen, waarna het daalt. In Frankrijk doen ze dat net omgekeerd, zij beginnen laag en eindigen hoog. Dat komt omdat de Franse taal een ander ritme heeft dan de Duitse.

Hoe de Belgische baby's huilen, is nog nooit onderzocht. "Maar het klopt dat het gehuil van baby's specifieke kenmerken heeft qua volume en frequentie", zegt Naulaers. "Daarnaast is het opvallend hoe pasgeborenen direct de stem van hun moeder en vader herkennen. Dat zit zo in de natuur ingebakken, dat baby's anders reageren op de stem van hun ouders dan op die van vreemden."

Het vruchtwater geleidt het geluid, maar zorgt ook voor een dempend effect. "Dat is soms nodig, zeker in het derde trimester", legt Naulaers uit. "Als wij naar een popconcert gaan, doen we oordopjes in. Foetussen kunnen dat uiteraard niet. Daar moeten zwangere vrouwen toch rekening mee houden. Te veel geluid is niet aangenaam voor de baby."

Wie het slim aanpakt, kan met de juiste geluiden de borelingen rustig krijgen. "Moeders die op het einde van de zwangerschap vaak naar Klara hebben geluisterd, moeten na de bevalling niet plotseling MNM opzetten", zegt de kinderarts. "Studies hebben aangetoond dat wat een baby tijdens de zwangerschap hoort, hem ook na de bevalling gerust stelt."

Bij premature baby's bijvoorbeeld kan het interessant zijn om de stem van de moeder op te nemen en te laten afspelen. "Die zuigelingen komen meer tot rust", zegt Naulaers. "Je ziet hoe hun hartritme daardoor meer gereguleerd wordt."

Ultrajonge hersenen

Volgens de Finse onderzoekers zijn de mogelijkheden nu eindeloos. Baby's met een verhoogd erfelijk risico op dyslexie zouden in de baarmoeder gebaat zijn met taaloefeningen. Op die manier worden de ultrajonge hersenen op taalvaardigheid gestimuleerd. Ouders met taalproblemen in de familie zouden zo ruim op tijd mogelijke problemen kunnen vermijden.

"Dat lijkt me overdreven", zegt Naulaers. "Akkoord, het is belangrijk om de foetus vertrouwd te maken met klanken, muziek of de stem van de moeder of de vader. Maar prenatale logopedie gaat echt te ver. Het lijkt me niet aangewezen om nog voor de geboorte taaltrainingen te organiseren."