Rusland wordt wakker
Zaterdag beleefde Rusland de grootste protestdemonstraties sinds de instorting van de Sovjet-Unie twintig jaar geleden. In Moskou kon een grote menigte van naar schatting 50.000 mensen vreedzaam demonstreren tegen verkiezingsfraude en premier Poetin. President Medvedev postte op zijn Facebookpagina een bericht dat hij de fraude wil laten onderzoeken.
Het is een dag van wonderen in Moskou. Na een week waarin meer dan duizend demonstranten vaak hardhandig werden opgepakt en afgevoerd, heeft de politie nu een 'corridor' gemaakt van het Revolutieplein, waar aanvankelijk gedemonstreerd zou worden, naar het Moerasplein, waar meer plek is voor de tienduizenden mensen die vandaag de straat op zijn gekomen.
Op het Moerasplein ook bijzondere taferelen: anarchisten met hun zwart-rode vlaggen lopen vlak achter een colonne nationalisten, hun gezworen straatvijanden. "Voor schone verkiezingen en een wereld zonder NAVO", luidt een van de plakkaten. Elders staan de liberalen, het Linkse Front, en ook de communisten zijn van de partij met hun leus "Macht aan de miljoenen, niet aan miljonairs".
Op het podium staan de leiders van de oppositie, die al jaren geleden verdrongen werden naar de marge van Poetins politieke systeem. Ze roepen op tot nieuwe verkiezingen, vrijlating van 'politieke gevangenen' (zoals de populaire blogger Aleksej Navalny) en het vertrek van Poetin. Nu niet voor honderden, maar tienduizenden toehoorders.
Toch behoort deze demonstratie noch de bekende straatactivisten toe noch enige oppositiegroep, maar de demonstranten zelf. Die zijn voor het eerst in groten getale gekomen, geschoffeerd door de verkiezingsfraude en met de hoop op veranderingen. "Het geeft niets dat ik niets versta van wat ze op het podium roepen", zegt de 30-jarige actrice Dasja. "Het belangrijkste is hier te zijn. Het is voor het eerst in tien jaar dat mensen laten zien dat ze het niet meer pikken. Poetin heeft vele beloften gemaakt, maar nog steeds exporteert het land alleen olie en gas, terwijl massa's mensen in armoede leven."
Ze spreekt door in het Engels. "En nu hebben ze massaal onze stemmen gestolen. Het is alsof ze tegen elke burger in dit land zeggen: 'Fuck you!'" Dasja gelooft niet in snelle veranderingen, "maar je moet ergens beginnen, al duurt het nog tien jaar".
Verwondering en blijdschap
Dicht bij de brug over de rivier, die dreigt te bezwijken onder de mensenmassa, staat een aantal dames die zeggen kantoorbanen te hebben bij een groot bedrijf. Ze houden A4'tjes omhoog met teksten als "Waar is mijn stem?" en "Ik ben geen oppositie, ik ben een burger van dit land". Een van hen, Irina Belinkaja (31), verklaart: "Wij zijn niet politiek actief, maar wat nu met de doemaverkiezingen is gebeurd, is nonsens. De overheid bedriegt op massale wijze haar eigen burgers. Wij willen dat onze stem telt."
Soms golft "Poetin Weg!" over het plein, en ook de gehate voorzitter van de centrale kiescommissie Tsjoerov wordt alom gehekeld. Maar omdat de luidsprekers van de organisatoren niet krachtig genoeg zijn voor een menigte van tienduizenden demonstranten creëren vele mensen hun eigen marktkraampje van vrije ideeën. De sfeer is overwegend gemoedelijk: op vele gezichten staat verwondering en blijdschap te lezen over het feit dat er zoveel mensen gekomen zijn en dat de demonstratie niet door de politie verstoord wordt.
Ook de studentes Daria (21) en Sima (18) demonstreren voor het eerst. "Het is een uniek gevoel", zegt Sima. "Zo veel jaren zaten mensen passief thuis en nu komen we voor het eerst samen om tegen de vervalsingen te protesteren." Ze hebben thuis flyers afgedrukt met tips voor demonstranten en informatie over hun rechten voor als ze opgepakt worden. "Dat is onze kleine bijdrage", zegt Daria, die meer wil dan alleen nieuwe verkiezingen. "Mensen willen ook andere machthebbers en vrije media. Vrijheid van meningsuiting bestaat hier alleen op het internet, dat is de enige vrijplaats"'
De studentes zijn erg te spreken over het correcte gedrag van de tienduizenden agenten en leden van de oproerpolitie, die Moskou sinds de verkiezingen het aangezicht hebben gegeven van een zwaarbewaakte vesting. Sima: "We hebben sommige militairen bedankt voor hun goede gedrag, ze moesten erom glimlachen."
'We komen terug'
Als opeens rookpluimen boven het plein ontstaan van vuurwerk en rookbommetjes die worden afgestoken door nationalisten, stomen andere demonstranten op naar de aanstichters om ze te doen ophouden. "Geen provocaties!", schreeuwt een man ze toe. Omstanders beginnen "Doof de vuren!" te scanderen, en de rookpluimen verwaaien snel.
De 29-jarige Roman is tegen het einde van de demonstratie gekomen, met zijn vader en een vriend. "Dat hebben we nog nooit gedaan", zegt hij. "Wij zijn uit de middenklasse en hebben een handelsbedrijf. Maar we zijn doodmoe van alle corruptie in dit land, bijvoorbeeld door belastingambtenaren. Zo wordt ons het werken onmogelijk gemaakt. Toen ze ook nog eens onze stemmen stalen, was de maat vol."
Op een revolutie zijn de meeste demonstranten niet uit, Roman inbegrepen. "Een revolutie wil ik niet, maar het is hoog tijd dat de autoriteiten eens naar het volk luisteren. Ze hebben jaren aan hun systeem gewerkt, maar ze zijn vergeten de mensen erbij te betrekken. We hopen op hervormingen, al kan dat nog lang duren. Maar dit is de eerste kleine stap naar een beter Rusland."
Tegen vijf uur, als het Bolotnaja-plein al in duisternis is gehuld, kondigen de organisatoren het einde van de demonstratie aan. "Maar we komen terug, op 24 december!" Over het hele plein weerklinkt het: "We komen terug!" Maar het laatste woord is er een van dank, aan de politie: "Vandaag hebben jullie je gedragen als politie in een normaal democratisch land, bedankt!" Het publiek klapt in de handen.
Het is het zoveelste wonder vandaag: een demonstratie in Rusland die eindigt met applaus voor de politie.