'Er schuilt een beschaafde sadist in mij'

Vorig jaar vergastte de Nederlandse schrijver Tommy Wieringa de deelnemers van het Groot Dictee op een doorwrocht essay over het multiculturele verleden van Nederland. Een kakofonie van moeilijke woorden was het, met als hoogtepunt de legendarische frase "geüpgradede Hoekse en Kabeljauwse twisten". Dit jaar levert AKO-, Gouden Uil- en Libris-winnaar Arnon Grunberg de tekst. Freek Braeckman, Christophe Deborsu en 58 andere Belgische en Nederlandse deelnemers mogen er hun tanden op stukbijten.

Waarom hebt u het aanbod het Groot Dictee te schrijven aanvaard?

Arnon Grunberg: "Er schuilt een beschaafde sadist in mij."

Gevraagd worden voor het Groot Dictee beschouwden nogal wat van uw voorgangers als een eer. U ook? En waaruit bestaat die eer dan precies?

"Ik beschouw bijna alles als een eer."

Hoe bent u te werk gegaan?

"Ik heb een kort essay geschreven. Later heb ik nog een of twee 'moeilijke woorden' toegevoegd."

Wat hebt u als thema genomen?

"Zelfverminking."

Is een goed dictee ook een goed verhaal of ziet u het louter als een stijloefening?

"Uiteraard. Een goed dictee is een goed verhaal of een goed essay."

Een juiste spelling wordt wel eens omschreven als een vorm van beschaving. Ziet u dat ook zo?

"Ik ben geen taalpurist. Beschaafd is het om je te laten corrigeren of jezelf te corrigeren als je een fout maakt. Correct spellen is een vorm van assimilatie die ik toejuich."

Let u zelf meticuleus op uw spelling? Zou elke zichzelf respecterende schrijver dat moeten doen?

"Ik let op spelling, maar ik ga ervan uit dat een redacteur mij indien nodig corrigeert als ik een typefoutje maak of 'hen' verwar met 'hun'."

'De slotzin van een van zijn Voetnoten klinkt met terugwerkende kracht als een dictee-poëtica', schreef de Volkskrant over de volgende zin van u: 'Dat de eugenetica het Nederlandse integratiedebat bespaard is gebleven, komt doordat de voormannen van dat debat hier te lande de taal van de agressieve voetbalsupporter hanteren: moeilijke woorden zijn verboden.' Is daar iets van? Ziet u het schrijven van het Dictee als een statement tegen de teloorgang van het Nederlands?

"Nogmaals, ik ben geen taalpurist, maar ik zie het dictee wel als een mogelijkheid het collectieve anti-intellectualisme te ondergraven. Bestrijden klinkt zo zwaar."

U schrijft columns, journalistieke stukken en nu ook het dictee. Houdt dat soort 'gelegenheidsstukken' u niet af van het echte werk: de roman?

"Nee."

In mei komt uw roman De man zonder ziekte uit, over een Zwitserse architect die in Bagdad een operagebouw gaat ontwerpen. Vormden uw ervaringen in Bagdad de directe aanleiding?

"Het wordt een novelle. Ik heb mijn ervaringen in Bagdad uiteraard gebruikt."

Zeker in Irak is het absurd te denken dat architectuur het leven mooier en makkelijker kan maken, zoals uw hoofdpersonage blijkbaar doet. Is dat het uitgangspunt?

"Naïviteit en ambitie lijken mij eerder het uitgangspunt."

Hoe zeer bent u bezig met uw positie binnen de Nederlandse letteren?

"Totaal niet zou een leugen zijn. Maar ik schrijf al bijna twintig jaar. Moet ik nu nog de kranten spellen om te horen wat men van mij vindt?"

U schrijft voor tal van bladen, werpt zich op als opiniemaker en uw romanproductie is indrukwekkend. Is dat een bewuste aanwezigheidspolitiek?

"Nee, ik kan er niets aan doen dat ik graag hard werk."

Ramsey Nasr stelde onlangs niet langer te willen buigen voor de hatelijkheden die hem komen toegewaaid als hij zich uitspreekt over de binnenlandse politiek. Herkent u dat gevoel van intimidatie en hoe gaat u daarmee om?

"Ik ben er dol op. Niets prikkelt mij zozeer als een boze brief. Eigenlijk is elke boze brief toch ook een liefdesbetuiging. Dat om te beginnen. Helaas zijn de meeste bozebrievenschrijvers niet erg intelligent, althans die indruk wekken zij niet. Maar ik discrimineer niet. Ik ben van plan volgend jaar een bijeenkomst te organiseren waarop alle mensen die mij een boze brief hebben geschreven hun gal mogen spuwen."

Het Groot Dictee der Nederlandse Taal wordt op 14 december om 20.40 uur uitgezonden op Canvas