Direct naar artikelinhoud

'Ooit worden wij onschuldig verklaard'

Dit weekend berichtte DM over de broers Gottschalk, die al 14 jaar onschuldig vastzitten. Of het wets-voorstel van senatoren Taelman (Open Vld) en Torfs (CD&V), dat de her- ziening van dergelijke strafzaken eenvoudiger zou maken, in de Kamer komt voor de verkiezingen, is nog maar de vraag.

Francis en Marco Gottschalk, twee broers uit Borgworm die al 14 jaar in de gevangenis zitten op basis van een valse hypnose-getuigenis. Hun alibi, de naam van een van hen op het wedstrijdblad van een voetbalmatch, kwam pas na het proces boven water. De broers, die lang juridische bijstand weigerden ("Wij zijn onschuldig!") zagen zich in 2000 veroordeeld tot 15 en 20 jaar cel. Al sinds 2004 en 2006 kunnen ze vrijkomen. Ze moeten wel eerst blijk geven van 'schuldinzicht', wat ze mordicus weigeren.

Valse getuigenis

De zaak volgt op die van zakenman Filip Meert, die op basis van een valse getuigenis schuldig werd bevonden in een fraudezaak, en een straf van 3 jaar in beroep verhoogd zag tot 5 jaar omdat hij weigerde te bekennen. De zaak-Meert leidde al tot een debat over juridische dwalingen. Nadat DNA-profilering de VS confronteerde met honderden per abuis veroordeelde of geëxecuteerde mensen, kwamen er in veel landen onafhankelijke commissies die veroordelingen los van de druk van de media en ego's van politiemensen tegen het licht houden.

"Wij wilden graag ook in België zo'n commissie", zegt senator Martine Taelman (Open Vld), die samen met Rik Torfs (CD&V) in 2012 een wetgevend initiatief nam. "Dat bleek om tactisch-politieke redenen onhaalbaar. Dus stelden we voor om de bestaande herzieningsprocedures te versoepelen. Die zijn zo strikt dat een herziening in de praktijk onmogelijk is."

In het geval van Filip Meert legde toenmalig minister van Justitie Stefaan De Clerck de zaak via positief injunctierecht (het recht van de minister van Justitie om aan de procureur de opdracht te geven een bepaalde zaak te onderzoeken en/of te vervolgen, nvdr) voor aan het Hof van Cassatie. Dat beval een nieuw proces. Maar dan, zoals de huidige wet voorziet, bij hetzelfde Antwerpse hof van beroep. Dezelfde rechters beoordeelden hun eigen oordeel, en dus veranderde er niets. "Ons wetsvoorstel voorziet dat een herzieningsproces in een ander hof van beroep wordt gevoerd - in een andere arrondissement dus", zegt Taelman. "Als nieuw onderzoek moet worden verricht, dan moet dat gebeuren door andere politiemensen. Het initiatief om een zaak te laten herzien ligt niet langer exclusief bij de procureur-generaal bij het Hof van Cassatie. Ook de betrokkenen of zijn eventuele nabestaanden kunnen een herziening vragen."

Het voorstel van Taelman en Torfs kreeg onlangs de goedkeuring van de Hoge Raad voor de Justitie. Artikelen 443 en 445 van het Strafwetboek moeten nu goedgekeurd worden in Senaat en Kamer. "In de Senaat is de behandeling geagendeerd", zegt Taelman. "Of dat voor de verkiezingen nog kan in de Kamer is een kwestie van politiek willen."

Francis Gottschalk (54) zal op 26 oktober 2014 de laatste dag van zijn 15 jaar uitgezeten hebben. Voor zijn broer Marco, die gisteren 50 werd, is het wachten tot 25 oktober 2019. "Als zo'n commissie er komt, zullen wij ons dossier opsturen", zegt Marco Gottschalk, aan de telefoon vanuit de gevangenis van Namen. "We hebben geduld. Al is het niet meer in dit leven: ooit worden wij onschuldig verklaard."