Losers worden winners (denken ze toch)
Zoon en vader, beiden 'losers', maken een mentale bocht en spelen een spel van make-believe om hun zwakheid te verbergen voor de buitenwereld. Dat is de premisse van De papa, de mama, de nazi.
De papa, de mama, de nazi van Theater Antigone en Kopergietery gaat op tournee. www.kopergietery.be.
Heerlijk, dat verhaal van Bruno Mistiaen: even grappig als pijnlijk, even teder als wreed. Wanneer 'Vissenoog' op een doodgewone dag opstaat, is zijn moeder er vandoor, haar herontdekte vrouw-zijn achterna. Zijn vader probeert onder krachteloos gesnotter de orde van de dag te handhaven, maar die illusie, in de loop der jaren flinterdun geworden, is definitief uiteengespat.
De jongen, die op school de loserspositie van zijn vader herhaalt, besluit dat het tijd is voor een nieuwe orde. Hij wordt nazi. Samen met zijn vriend 'Stokbrood' maakt hij zich de symboliek, de fysieke discipline, de heersersmentaliteit van het nazisme eigen. Vissenoog en Stokbrood rechten hun ruggen - en het werkt. De overheersten worden heersers, of dat geloven ze toch, want ook op de speelplaats gelden de regels van het rollenspel.
Mentale bocht
Tot zover de normaliteit van de abnormaliteit zoals die af en toe de krant haalt: puber vervalt na de kwetsuur van een scheiding in radicaal gedrag, met of zonder dramatische afloop. Maar Mistiaen gaat een surrealistisch stapje verder. Hij laat ook de vader een mentale bocht maken - of het gaat om een strategie om zijn zoon te herwinnen of om een wanhopige poging om zijn eigen verbrokkelde wereld te lijmen, blijft als prikkelende denkoefening in het midden. Wat volgt is een hilarische maar ontregelende afdaling in een absurd psychisch spel.
Theater Antigone en Kopergietery brachten een beslagen ploeg samen rond de tekst. Jan Sobrie slaagt erin om Vissenoog geloofwaardig in en uit zijn rol te schuiven - want onder de schuimbekkende nazicynicus blijft een eenzame tiener schuilen. Regisseur Carly Wijs laat de vertelling flankeren door historische beelden van nazicineaste Leni Riefenstahl. Het grote weerspiegelt griezelig precies het kleine, en omgekeerd: de beelden van de Hitlerjugend, onbehaaglijk verlokkelijk in hun massale esthetiek, vertellen alles over het verlangen van een vernederde en in de steek gelaten puber. Toch gaat het in De papa, de mama, de nazi niet om nazisme. Nazi's zijn nooit alleen, maar ook new wavers of gamers zijn dat niet - de aarde van de subcultuur doet er minder toe dan de orde/geborgenheid die ze representeert.
Zelfbegoocheling als therapie? Het gekke is dat het werkt. Het fake it until you make it van vader en zoon werpt zijn vruchten af. Ze vinden elkaar in de illusie, maar ook wanneer ze terugkeren in de realiteit is dat een andere realiteit dan voorheen. Ze hebben hun ruggen gerecht, en nu echt.