Geërfd van neanderthaler: bleke huid, suikerziekte, rookverslaving
Onze genen herbergen meer DNA van de neanderthaler dan aanvankelijk werd aangenomen. Twee nieuwe studies tonen hoe ons haar, huid en afweersysteem mogelijk een cadeautje zijn van de potige jager-verzamelaar.
Het genoom van alle mensen, behalve Afrikanen, bestaat voor 1 tot 4 procent uit het DNA van neanderthalers, zo bleek uit eerder onderzoek. Onze directe voorouders, de Homo sapiens, waagden zich zo'n 100.000 jaar geleden buiten Afrika en kwamen toen in contact met de neanderthaler, die toen al in Europa en Azië woonde. En dat durfde al eens resulteren in kruisbestuiven.
Twee nieuwe studies, gepubliceerd in Science en Nature, tonen nu dat de neanderthaler genetisch nog een pak zwaarder doorweegt. Eind vorig jaar werd het complete genoom van de neanderthaler onthuld. Die code vergeleken de wetenschappers met honderden moderne menselijke genomen van overal ter wereld. De wetenschappers in Science vonden 20 procent van de neanderthaler terug. Nature heeft het zelfs over 40 procent.
Enkele genetische eigenschappen van de neanderthaler moeten dus nuttig zijn geweest. Niet onlogisch, als je weet dat de jager-verzamelaar het koude klimaat in Europa meer gewoon was dan de Homo sapiens, die uit het warme Afrika kwam. In de buitenste lagen van huid en haar vonden de wetenschappers dan ook opvallend veel DNA van de neanderthaler.
De dikkere bleke huid, het stugge haar... het zouden overblijfselen kunnen zijn van de neanderthaler. Al durven de wetenschappers nog geen al te grote conclusies trekken. "Het is moelijk te zeggen welke kenmerken van huid of haar precies van de neanderthaler komen", zegt geneticus Joshua Akey, coauteur van het Science-onderzoek, aan zender ABC.
Ook de genen die iets te maken hebben met ons afweersysteem, hebben meer gemeen met de uitgestorven mensensoort. Diabetes type 2, de ziekte van Crohn, de vatbaarheid voor rookverslaving maar ook de neiging tot depressies lijkt genetisch verband te houden met de neanderthaler.
Al zijn er ook gebieden in onze genen die duidelijk niks gemeen hebben met de fel behaarde oermens. Alles wat te maken heeft met spraak en communicatie is neanderthaler-vrij. Wederom logisch, als je weet dat het gebrek aan mondigheid een van de redenen was waarom de soort het niet heeft gehaald van de Homo sapiens.
Waar er ook geen sporen van de neanderthaler te vinden waren, was in de X-chromosomen. Dat doet vermoeden dat de kruisbestuiving tussen de Homo sapiens en de neanderthaler toch niet zo succesvol was, en waarschijnlijk onvruchtbare mannen voortbracht. Het doet denken aan paarden en ezels, die samen steriele muilezels maken. Heel wat van het oorspronkelijke neanderthaler-DNA ging dankzij de natuurlijke selectie dus verloren.