Topambtenaren moeten jaarlijks op het matje
Federale topambtenaren worden voortaan elk jaar geëvalueerd. Wie niet slaagt, mag opkrassen. Het is een van de maatregelen om de ambtenarij te moderniseren.
"Een goede topambtenaar is charismatisch, dynamisch en verantwoordelijk." Volgens Hendrik Bogaert (CD&V), federaal staatssecretaris voor Ambtenarenzaken, is het ideaal van een moderne ambtenarij nabij. Vandaag keurt de ministerraad een hervorming van de federale administratie goed.
Concreet richt de regering haar pijlen op de hoogste rangen van de ambtenarij. Het gaat om een leger van 150 topmanagers, die aan het hoofd van de federale overheidsdiensten staan. Vandaag worden de toplui aangesteld voor een periode van zes jaar, die telkens opnieuw verlengd kan worden. Een systeem waarin stoffige ambtenaren, zoals we ze kennen uit de VRT-reeks De collega's, eeuwig voortkabbelen.
De meest drastische maatregel is de invoering van een jaarlijkse evaluatie, zoals die ook bestaat voor ambtenaren in lagere functies. "Topambtenaren zullen veel sneller de prijs betalen voor een probleem", legt Bogaert uit. Het resultatenblad, nauwelijks een A4'tje lang, wordt afgesloten met vier mogelijke scores: 'uitstekend', 'voldoet aan de verwachting', 'te ontwikkelen' of 'onvoldoende'. "Kort en bondig. Op die manier blijft de administratieve last beperkt en wordt de waarheid onverbloemd weergegeven", vertelt Bogaert.
Het plan van de regering is onverbiddelijk: wie een onvoldoende haalt, moet vertrekken. "Helaas wordt de ambtenaar in dat geval ontslagen. Dat klinkt misschien streng, maar ik vind dat normaal. Al kan een evaluatie natuurlijk ook een positief moment zijn", meent Bogaert. "Met de stok achter de deur moderniseren we de loopbaan en houden we de kwaliteit van onze managers op peil."
Managementfuncties op directeursniveau worden opengesteld voor externen. Tot nu toe konden enkel federale overheidsmedewerkers aan die selecties deelnemen. Door vers bloed in de administratie te pompen, hoopt de regering snelle en dynamische carrières aan te moedigen. Volgens Bogaert zullen vrouwen sneller doorgroeien naar de top. "De administratie is zoals een voetbalploeg: je moet een balans zoeken tussen de eigen jeugdwerking en de aankoop van externen. Delicaat, maar niet onmogelijk."
In ruil krijgen topambtenaren ook goed nieuws: zij kunnen tot na hun 65ste op post blijven. Wie vandaag als 62-jarige een mandaat krijgt als topfunctionaris, móét na drie jaar opstappen. Onterecht, vindt Bogaert: "Als iemand een job goed uitvoert, dan is leeftijd geen reden om op te stappen." Eerder wilde Bogaert een maximale termijn van twaalf jaar in dezelfde functie, maar die maatregel is van de baan.
Wie een topmandaat ambieert, zal een aantal algemene proeven moeten doorstaan via Selor. De tests peilen naar generieke managementcompetenties, zoals leiderschap en verantwoordelijkheid. Op basis van de resultaten zal een computer een schifting maken in de kandidaten voor een job. Op die manier moet een jury geen tijd verspillen aan kandidaten "die het overduidelijk niet zullen halen". Een geslaagde test blijft twee jaar geldig.