Belgische beslommeringen en wereldse tragiek

Vijf dichters.

Vier volbloed Antwerpenaren en een 'ongeleid projectiel' uit West-Vlaanderen. Drie licht dandyeske jongemannen. En twee dames, in het diepst van hun gedachten misschien nog meisjes. Leeftijd: schommelend tussen de 25 en 41 jaar.

Ik zit met Max Temmerman, Delphine Lecompte, Maarten Inghels, Ruth Lasters en Michaël Vandebril aan een royaal gevulde ontbijttafel. De croissants knisperen, de monden kauwen met smaak, er wordt gelachen en geroddeld. Enthousiast praten ze over hun gezamenlijke 'Achterafdichterschap', dat vanaf vrijdag op het podium wordt omgesmeed tot een avondvullende voorstelling met de eenvoudige titel: Achterom.

Beurtelings schrijven de vijf dichters sinds begin 2013 op donderdag een Achterafgedicht in deze krant. Ze nemen de maat van de politieke, culturele en maatschappelijke actualiteit in dit turbulente 2013. "Met ons collectief VONK & Zonen stapten we zelf naar De Morgen", zegt Max Temmerman. "Het leek een prachtige gelegenheid voor een krant om de waan van de dag te overstijgen. Die kans greep De Morgen met beide handen.

"Zo sluiten we ook aan bij de negentiende eeuwse feuilletontraditie, zij het met een tragisch tintje. In 2013 moeten dichters meer dan ooit op zoek naar een canvas om hun gedichten op aan te brengen. Dat canvas is hier het krantenpapier."

Belgische akkefietjes en beslommeringen, wereldse tragiek en weidse drama's paraderen in een bonte stoet. Van de Berlusconi's van deze wereld gaat het in pregnante gedichten naar het klokkenluiden van Snowden, de dood van Thatcher en het bloedvergieten in Syrië, van de homofobe sfeer in Rusland naar de kersverse koning Filip, de GAS-boetes of de acties van bloteborstenschreeuwerds Femen tegen aartsbisschop Léonard.

Feministische inslag

De dichters gaan er prat op met beide benen in de werkelijkheid te staan. Maar Ruth Lasters doet dat ook al beroepshalve, als lesgeefster in Borgerhout. "Zonder klef te willen klinken: ik vertrek van het menselijke en streef naar ontroering in mijn poëzie, meer dan vroeger. Vaak zie je bij mij ook wel sociaal-economische onderwerpen opduiken of items met een feministische inslag.

"Je leest de kranten anders. Je scant berichten om er later verstaanbare poëzie uit te puren en je laat het rijpen, we hebben tenslotte een beurtrol." Haar collega's knikken: "Je moet rekening houden met het krantenpubliek en je niet te buiten gaan aan hermetisme."

"Ik heb wel een persoonlijke klik nodig", vult Michaël Vandebril aan. "Je zoekt een onderwerp en rafelt het eerst eens goed uit", zegt Max Temmerman. "Ik merk trouwens dat ik het in mijn gedichten vaak over afscheidnemen heb. De dood van Margaret Thatcher, het werk voor de Biënnale van Venetië van Berlinde de Bruyckere, de zomer die voorbijglijdt. Zelfs het verdwijnen van het Ferrarisbos reken ik daartoe."

Maarten Inghels toont vaker zijn polemische kant, zoals hij dat ook al in zijn bundel Waakzaam beproefde. "Ik maak me graag kwaad, ben sneller verontwaardigd. Voor een krant mag het allemaal wat vinniger en feller zijn, niet te vrijblijvend. Dat beklijft meer."

Delphine Lecompte, wel vaker het buitenbeentje, ziet het anders. "Ik laat meer mijn speelsere kant naar boven komen. Ik wou me vooral amuseren. Ik werk niet zo lang aan één Achterafgedicht, begin er vaak pas de avond voordien aan. Ik surf wat rond op nieuwssites en dan komt het er in een gulp uit. En ik ben altijd opgetogen als Delphine Boël weer een stunt heeft uitgehaald. Verder blijf ik mezelf: hemeltergend egocentrisch (lacht)."

In de krant krijgt de poëzie een uitdrukkelijke meerwaarde door een sprekende, vaak pakkende foto. "De gekozen beelden duiken ook op in de voorstelling", zegt Inghels. "Verder verwerken we ook televisiemateriaal", aldus Vandebril. "Zo komen we tot een soort poëtisch Panorama-jaaroverzicht van weleer", mijmert Temmerman.

Thematische bruggetjes

Inghels: "Achterom wordt hoe dan ook visueel aantrekkelijk, met indrukwekkende video's die Vj DAXX speciaal heeft gemaakt." Belangstelling genoeg bij de grote schouwburgen: Achterom is vanaf eind november tot medio januari negen keer te bewonderen door heel Vlaanderen.

Achterom wil in eerste instantie "thematische bruggetjes bouwen", opgehangen aan het nieuws, beloven ze. "We gaan het publiek niet doodslaan met poezie én met nieuwsfeiten. Het is eerder het opfrissen van het geheugen. We houden het op tachtig minuten, ook om er vaart in te steken", verzekert Max Temmerman. Of gaan we dan toch eerder Geert Hoste achterna? (lacht)"

Ook voor de muziek van Achterom is niet over een nacht ijs gegaan. De kleinkunstfolk van De Held, begeleid door Gaëtan Vandewoude van Isbells, is een volwaardig onderdeel. En wat te denken van VJ DAXX, die we kennen van Tomorrowland en Café d'Anvers? Inghels: "In die dancewereld is hij een bekende naam. Maar de poëzie en de schouwburg zijn voor hem een compleet nieuwe wereld. Hij zal de vertragingsknop moeten indrukken bij zijn visuals."

Achterom, in première op vrijdag 29 november in de Arenbergschouwburg, Antwerpen, tickets 03 202 46 46. Daarna op tournee, speellijst via www.vonkenzonen.be/achterom