Discriminerende aanvraag bijna dagelijkse kost voor uitzendconsulent
Discriminatie en vooroordelen in de arbeidssector blijven welig tieren. Uitzendconsulenten van Randstad krijgen bijna dagelijks een vraag van werkgevers om kandidaten van een bepaald geslacht, etniciteit of leeftijd uit de sollicitatie te weren.
Marktleider Randstad voerde dit najaar zelf een onderzoek naar discriminatie. Het uitzendbureau liet 26 consulenten een week lang alle nieuwe aanvragen van klanten uit verschillende sectoren noteren. Wat bleek? Zo'n 15 procent van de 95 aanvragen bevatte een discriminerende vraag. In zeven gevallen gaf de werkgever aan dat hij geen - of juist wel - mannelijke of vrouwelijke uitzendkrachten wou. Anderen wilden dan weer geen sollicitanten van een bepaalde leeftijd of herkomst. Soms bevatte één aanvraag zelfs meerdere discriminerende criteria, zoals het specifiek vragen naar een jonge vrouw.
'Jong van geest'
Schriftelijke discriminerende aanvragen van werkgevers kreeg Randstad tijdens de onderzoeksperiode niet. "De klanten in kwestie weten dus wellicht wel wat kan en mag, maar proberen mondeling nog een criterium toe te voegen", zegt Lut Laleman van Randstad. "Onze consulenten zijn erop getraind te antwoorden dat ze zo'n vraag niet kunnen noteren. Ze proberen het vooroordeel dan om te buigen in een gezochte competentie. 'Geen 50-plussers' wordt bijvoorbeeld 'iemand die jong van geest is'."
Als de uitzendconsulenten zelf niet goed kunnen inschatten of de vraag wettelijk is, kunnen ze die doorspelen aan Laleman, die in 2011 tot Equal Treatment Coach werd benoemd. Zij ontving in twee jaar tijd 229 vragen. In 66 gevallen gingen die over de herkomst/etniciteit van de uitzendkrachten. In de meeste gevallen draaide de werkgever achteraf bij. In acht van de 229 dossiers bleef de klant bij zijn punt en werd de samenwerking stopgezet.
"Die 229 dossier geven geen volledig beeld, want meestal is de discriminatie duidelijk genoeg en grijpt de consulent zelf in", geeft Laleman toe. "Je zou kunnen stellen dat onze consulenten bijna dagelijks een vraag krijgen waarbij ze moeten aangeven dat zoiets niet kan."
Afgelopen zomer lag de uitzendsector nog zwaar onder vuur. Uit een onderzoek van de sectorfederatie Federgon bleek dat een derde van de interimkantoren op de discriminerende vragen van klanten ingingen. Vooral bij kleine kantoren stelden de zogenaamde 'mystery shoppers' van Federgon discriminatie vast. Die dreigen in zo'n geval hun kwaliteitslabel te verliezen. Randstad haalde wel een goede score.
Laleman: "De veelvuldige media-aandacht heeft wel voor een betere bewustwording gezorgd. Maar 15 procent is nog te veel. Het is in ieders belang dat gewoon de beste kandidaat wordt gekozen voor de job. Discriminatie is blijkbaar een traag uitdovend begrip."
Jonge man
Bij sectorfederatie Federgon is men niet verwonderd over de resultaten van Randstad. "Bij sommige bedrijven blijven vooroordelen ingebakken", zegt directeur Herwig Muyldermans. "Ze hebben een ideaalbeeld van een werknemer in hun hoofd, zoals een jonge man. Daar naar vragen is dan een natuurlijke reflex. We moeten die bedrijven duidelijk maken dat zoiets niet mag en trouwens ook niet haalbaar is in tijden van crisis. Discriminatie is alleen niet zo makkelijk uit te roeien, daar is tijd voor nodig."
Volgens Federgon en Randstad gaat het soms over bewuste discriminatie, soms over bedrijven die niet goed op de hoogte zijn van wat wettelijk mag, of bang zijn voor iets nieuws. Of werkgevers die niet goed kunnen uitleggen welk profiel ze zoeken en daarom mensen uitsluiten. "Deze week stond er nog een advertentie van Electrabel in de krant waarin ze zeiden dat ze jonge mensen zochten. Dat mag niet, maar als het over leeftijd gaat struikelen er minder mensen over", zegt Randstadwoordvoerder Jan Denys.
"Andere cases zijn minder duidelijk: je mag een meisje met piercings niet willekeurig weigeren, maar wel als er in het arbeidsreglement staat dat zoiets de veiligheid in het gedrang kan brengen."
Volgens Federgon is het dan ook belangrijk dat uitzendkantoren een aanspreekpunt hebben voor mogelijk discriminerende vragen. "Want uitzendconsulenten hebben niet altijd de tijd om goed te reageren of willen de klant niet kwijt raken."
De ombudsdienst van Federgon ontving het afgelopen jaar 90 klachten van uitzendkrachten, waarvan 18 over discriminatie.