Winkels sturen statiegeld terug

Het staat quasi achteloos in een paragraaf onderaan pagina 18 van het regeerakkoord van de nieuwe Vlaamse regering-Bourgeois: "Vlaanderen behoort inzake afvalbeleid tot de Europese top - en dat willen we zo houden (...). Zo laten we een impactanalyse doen van de invoering van statiegeld op (plastic) flessen en blik." En dat zijn geen loze woorden, benadrukt minister van Leefmilieu Joke Schauvliege (CD&V). "We staan aan de top voor afvalophaling, maar het kan altijd beter. Daarom onderzoeken we nieuwe pistes", zegt de woordvoerder van Schauvliege. "Uiteraard willen we zo'n maatregel niet ondoordacht invoeren. Daarom willen we nagaan wat het zou kosten om statiegeld op drankblikjes en petflessen te heffen en wat de voordelen zijn voor de recyclage en de hoeveelheid zwerfvuil."

Rompslomp

Het is dus nog niet zover, maar de kans dat we straks statiegeld betalen als we in de supermarkt blikjes cola, bier of een fles water kopen, is reëel. Tarieven voor het retourgeld zijn nog niet vastgelegd. Al ligt het voor de hand dat ze in de lijn zullen liggen van de bestaande bedragen voor glazen flessen: 10 cent voor kleine flesjes van 25 of 33 centiliter, 20 cent voor literflessen en 30 cent voor wijnflessen.

De nieuwe Waalse regering denkt trouwens ook luidop na over statiegeld op petflessen. Eerder deze zomer brak de stad Gent al een lans voor statiegeld om de hoeveelheid zwerfvuil binnen de perken te houden. In enkele buurlanden moet je trouwens al jaren statiegeld betalen bij aankoop van plastic flessen - niet op blikjes. Zowel in Nederland als in Duitsland moet je 25 cent per fles ophoesten, die je later terugkrijgt als je de fles terugbrengt naar de winkel.

De Delhaizes, Colruyts en Carrefours van ons land zitten daar alvast niet op te wachten -de kleine zelfstandige buurtwinkeliers al evenmin. Ze vrezen extra rompslomp. "Zo degradeer je superettes tot retourettes waar je afval kan dumpen", zegt Sanderijn Vanleenhove van ondernemersorganisatie Unizo. "Veel kleinere winkels hebben geen plaats om grote voorraden lege plastic flessen en blikjes te stockeren. En dan heb ik het nog niet over het extra werk."

De grote supermarktketens vrezen dat zij verplicht zullen worden om álle flessen en blikjes terug te nemen. "In de frituur kan je ook blikjes kopen. Ga je die verplichten om daarvoor machines te installeren die veel plaats innemen? Voor een frituur of een kleine winkel is dat niet haalbaar, dus zullen de grote winkels ervoor moeten opdraaien", vreest Peter Vandenberghe van Comeos, federatie van de grote winkelketens.

Blauwe zak

De distributiesector vreest vooral dat de bijbehorende extra kosten voor personeel, machines en transport zullen leiden tot hogere prijzen. Waardoor de Belgen nog meer dan nu de grens zullen oversteken om in Frankrijk goedkopere blikjes of flessen te kopen.

Ook Fost Plus, dat instaat voor de ophaling van drankblikjes en petflessen via de alom bekende blauwe zak, is tegen de heffing van statiegeld. "Door blikjes en flessen in te zamelen via de winkel, moeten mensen dat thuis apart houden - als ze daar al plaats voor hebben", zegt Youri Sloutzky van Fost Plus. "Ze moeten die dan ook zelf naar de winkel brengen, terwijl het nu aan huis wordt opgehaald."

Ook het kostenplaatje baart Fost Plus zorgen. "Nu bedraagt de kost van de ophaling van de blauwe zak zo'n 120 miljoen euro per jaar. Met alle investeringen in extra machines en personeel om blikjes en plastic flessen via een statiegeldsysteem in te zamelen, dreigt die kost op te lopen tot 200 à 300 miljoen euro per jaar. En dat terwijl je toch met zwerfvuil zal blijven zitten", vreest Youri Sloutzky. Dat zegt ook Peter Vandenberghe van Comeos. "Het aandeel van blikjes en petflessen in het zwerfvuil is erg klein, amper vijf procent. Daar statiegeld op heffen, gaat de kost om dat vuil langs de wegen op te ruimen dus nauwelijks verminderen. Dan kan je evengoed statiegeld op bedden, matrassen en sigarettenpakjes invoeren."