De eenzaamheid van een moderne huurmoordenaar
We hebben het hier wel over een gangsterfilm, maar in zijn prachtige fotoboek Inside The American, waarvoor hij een soort fotografisch dagboek van de productie bijhield, heeft Anton Corbijn het zelf regelmatig over een western, al schrijft hij tegelijk, met een gezonde dosis ironie, dat hij misschien wel de enige is die een verband ziet tussen de film en een western. Corbijn hoeft zich echter geen zorgen te maken: de westernstructuur van het verhaal is duidelijk merkbaar en wordt door hemzelf trouwens mooi samengevat: “Een man vermoordt iemand, slaat op de vlucht en gaat zich verstoppen in een klein westernstadje. Als outsider komt hij daar in contact met de priester (het spirituele) en met de hoer (het fysieke). Maar het verleden haalt hem in. Er is een shoot-out en hij verlaat opnieuw het stadje. Classic.”
Wees gerust, met deze summiere synopsis wordt heus niet alles zomaar weggegeven, want de ontknoping blijft hoe dan ook (relatief) verrassend en vóór het zover is, hebben nog enkele belangrijke personages het pad van de zwijgzame Jack gekruist, zoals zijn mysterieuze opdrachtgever Pavel (rol van Johan Leysen) en een vrouwelijke klant (rol van Thekla Reuten), die een heel specifiek wapen nodig heeft. Jack blijkt immers niet alleen een hitman, maar ook een getalenteerde en ervaren gunsmith te zijn.
Echt origineel of vernieuwend kan de intrige (de zwijgzame loner, de hoer met het gouden hart, de laatste job) zeker niet genoemd worden, maar dat wordt ruimschoots goedgemaakt door de prachtige fotografie (die gelukkig niet in postkaartesthetiek vervalt) en de zorgvuldig uitgekiende composities. Want Anton Corbijn blijft natuurlijk wél het oog hebben van de topfotograaf, die zijn wereldwijde reputatie gebeiteld heeft.
Behalve een korte proloog in Zweden speelt de rest van The American zich integraal af in Italië, namelijk in de ruwe, nogal desolate en zeker niet door toeristen overrompelde Abruzzo-regio, meer bepaald in de stadjes Castel del Monte, Sulmona en Castelvecchio. Die Zweedse en Italiaanse locaties zijn zeker niet de enige reden waarom The American, gedraaid met Amerikaans geld en met een Amerikaanse superster in de titelrol, toch een onmiskenbaar Europese uitstraling en sfeer heeft. Wie zich aan een traditionele en dus frenetieke actiefilm rond een huurdoder op de vlucht verwacht, zal bedrogen uitkomen. Er zijn natuurlijk wel enkele actiesequenties, waaronder een achtervolging op een Vespa, maar de film hanteert toch vooral een kalm, bijna contemplatief en melancholisch vertelritme, dat vooral gefocust blijft op de even ingehouden als intense vertolking van George Clooney. Jawel, Jack is opgejaagd wild en hij is de eerste om dat te beseffen, maar Clooney weet de bijhorende stress en paranoia in bijna alle omstandigheden zowel onder controle te houden als toch voelbaar te maken. Een andere titel, indien niet al eerder gebruikt, kon ook The Quiet American geweest zijn.