'Behandel kinderen niet als kleine volwassenen'

Een baby met acute hersenvliesontsteking, een peuter met hartritmestoornissen of een zwaargewonde kleuter na een gevaarlijke val. In Nederland zouden de ambulanciers niet twijfelen en die patiëntjes regelrecht naar een gespecialiseerde pediatrische Intensieve Zorgen (IZ)-eenheid brengen. Hetzelfde geldt voor zowat alle andere West-Europese landen.

In ons land gaat het anders. "In de meeste gevallen gaan de ambulances naar de dichtsbijzijnde ziekenhuizen", zegt Annick De Jaeger (IZ-pediatrie van het UZ Gent). "Als dan blijkt dat het ziekenhuis en de artsen de middelen noch de expertise hebben om zo'n jong patiëntje te helpen, dan kunnen ze die doorverwijzen naar een gespecialiseerd centrum."

Of niet, want doorverwijzen is niet verplicht. Met alle gevolgen van dien. Verkeerde inschattingen met als gevolg foute beslissingen of gewoon een gebrek aan de juiste uitrusting kunnen onherstelbare schade aanrichten.

"Het is zeker niet de bedoeling om met modder te gooien", benadrukt De Jaeger. "Elke arts die een kind onder zijn hoede krijgt, doet zijn uiterste best om dat zo goed mogelijk te helpen. Daar twijfelt niemand aan. Maar wie niet vaak met dit soort complexe cases geconfronteerd wordt, kan niet altijd de goeie inschatting maken, wordt niet omringd door het juiste team of heeft gewoon niet de juiste middelen om dat patiëntje te helpen."

Aan welke voorwaarden ziekenhuizen moeten voldoen om intensieve zorgen te verlenen aan kinderen, ligt nergens vast. Welke centra de zwaarst zieke kinderen mogen verzorgen, is wettelijk niet geregeld. Zeven grote ziekenhuizen in België hebben op eigen initiatief een speciale IZ-eenheid voor kinderen opgericht.

"Wat niet betekent dat andere grote ziekenhuizen daarvoor niet in aanmerking kunnen komen", legt De Jaeger uit. "We moeten gewoon duidelijke afspraken maken en criteria vastleggen."

In België is er dus geen erkenning voor IZ-eenheden voor kinderen. Officieel bestaat een 'pediatrisch intensivist' niet eens. "Terwijl die specialisatie hoogst noodzakelijk is", vult professor Dominique Biarent (Kinderziekenhuis Koningin Fabiola Brussel) aan. Ook zij ondertekende de brief.

"Kinderen zijn geen kleine volwassenen", benadrukt Biarent. "Ze hebben een andere anatomie, reageren anders op medicatie en herstellen aan een verschillend tempo. Het heeft geen zin om zwaar zieke kinderen her en der op een volwassenenafdeling te leggen. Ze hebben nood aan gespecialiseerde zorg. En feit is dat ze die vandaag in sommige gevallen niet krijgen."

Onderzoek toonde aan dat een op de vier patiëntjes op een IZ-eenheid terechtkomt die daar eigenlijk niet in gespecialiseerd is. Vooral in West-Vlaanderen en Limburg gebeurt dat regelmatig.

"In een land als België mag afstand geen excuus zijn", zegt Jozef De Dooy, pediatrisch intensivist in het UZ Antwerpen. "Geografisch is het hier perfect mogelijk om kinderen snel en efficiënt naar het juiste ziekenhuis te brengen. Voorwaarde is dan wel dat er een goed transportsysteem komt, goed getraind personeel en adequaat materiaal."

In de open brief hekelen de pediaters het politiek getalm. "Het dossier ligt al tien jaar bij de bevoegde minister", zegt Biarent. "Eerst bij Rudy Demotte (PS), nu bij zijn partijgenote Laurette Onkelinx. Ik kan alleen maar vaststellen dat er niets gebeurt. Blijkbaar slagen de medische lobbygroepen erin om druk uit te oefenen en de politieke agenda te bepalen. Ze hadden ons beloofd dat het er nog dit jaar zou komen. We wachten nog steeds."

Laurette Onkelinx (PS) zelf benadrukt dat een ontwerp van Koninklijk Besluit voor een nieuw zorgprogramma klaar ligt, maar dat er in de sector zelf nog discussie over de tekst bestaat. Het ontwerp zou volgend jaar aan de federale regering moeten worden voorgesteld.