Single zkt. eerlijke belasting
Alleenstaanden in ons land betalen veel meer belastingen dan gezinnen. Een erfenis uit het verleden waar dringend komaf mee gemaakt moet worden, vindt een groep experts. Ze hebben een voorstel klaar dat de fiscale discriminatie van singles uit de wereld helpt.
Ze heeft een huwelijk achter de rug dat tien jaar geleden spaak liep. Maaike (52) heeft het moeilijk. Ook financieel. Ze huurt een flat, met een inkomen van krap 1.400 euro netto. De boodschappen zijn duur. Haar flat is duur. Uit eten is duur. Zowat alles is duur. Een pak duurder dan voor wie samenwoont en/of getrouwd is. En dus rijst de vraag: waarom moet de overheid de 1,7 miljoen alleenstaanden in ons land extra straffen met een belastingstelsel dat het leven voor hen nog duurder maakt dan het al is?
Een groep van professoren en experts die zich verzamelt onder de naam Fiscaal Correct, onder wie Michel Maus en Mark Delanote, vindt dat ook en pleit voor een pak maatregelen die de fiscale kloof tussen alleenstaanden en samenwonenden opheft.
Voorbeelden genoeg die tonen dat wie alleen is fiscaal benadeeld wordt. Het meest recente: de zogenaamde 'Turteltaks', de energieheffing die Vlaams minister van Energie Annemie Turtelboom (Open Vld) heeft aangekondigd. Die belasting raakt singles in vergelijking met een gemiddeld gezin zes keer harder, berekende oppositiepartij sp.a. De bestaande kloof tussen alleenstaanden en samenwonenden wordt zo verder uitgediept. "Crapuleus", noemde fiscaal expert Maus het.
Nog een voorbeeld: een huis of een appartement kopen. Voor een alleenwonende met maar één loon is het een heel zware dobber om een hypothecaire lening af te betalen. "De overheid kan maatregelen nemen op het vlak van registratierechten, de onroerende voorheffing en de woonbonus."
Ook de inkomensbelasting zet alleenstaanden in de kou. Koppels betalen minder belasting dan zij. Die genieten van een voordeel waarbij ze 30 procent van het inkomen van de partner kunnen inbrengen, zodat het hoogste inkomen in een lagere belastingschijf terechtkomt. Fiscaal Correct vraagt dat er een correctie komt voor alleenstaanden.
In het huidige systeem worden ook alleenstaanden met kinderen bevoordeeld: ze krijgen een toeslag voor de kinderen ten laste. Voorstel van Fiscaal Correct: die toeslag moet onafhankelijk van kinderlast aan alleenstaanden toegekend worden.
"Ook bij de schenkings- en successierechten zijn alleenstaanden benadeeld. Wie geen kinderen heeft en dierbaren een schenking wil doen of een erfenis wil nalaten, komt nu makkelijk in de hoogste belastingschijven terecht. Die rechten moeten dezelfde zijn als voor bloedverwanten." De werkgroep beseft dat de aparte fiscale regeling voor alleenstaanden alléén voor die groep mag gelden. Alleenstaanden die samenwonen, mogen daar niet onder vallen. Voor hen wil Fiscaal Correct het 'feitelijk samenwonen' als fiscale samenlevingsvorm laten erkennen.
Politiek
De oproep voor een apart fiscaal statuut komt er niet zomaar. In ons land bestaat één op de drie gezinnen uit een alleenstaande, in Brussel één op twee. In Stockholm is zelfs 60 procent van de bevolking alleenstaand. In de toekomst zal de groep alleen maar groeien.
"Maar daar houden overheden geen rekening mee. Uit alle onderzoeken van de OESO blijkt dat de alleenstaande de fiscale paria is op het vlak van (arbeids)fiscaliteit", zegt Michel Maus.
Brussels politica Carla Dejonghe (Open Vld), voorzitster van All1, een belangenvereniging voor alleenstaanden die deze zomer opgericht werd, knikt. "Het is hoog tijd dat we meer lawaai maken over de belangen van alleenstaanden. Politici weten niet hoe groot die groep is. Iedereen wordt in zijn leven vroeg of laat alleenstaand, of je het nu wilt of niet."
Of politici er wakker van liggen? Het lijkt er voorlopig op van niet. Al komt er verandering in, bezweert onder meer Open Vld. "Alleenstaanden in België zijn op dit moment de zwaarst belaste categorie van de hele wereld. Open Vld zal voorstellen formuleren die de fiscale lasten van alleenstaanden verlagen. We gaan sowieso ook dit voorstel goed bestuderen.", zo klinkt het bij partijvoorzitter Gwendolyn Rutten.
Rutten verwijst naar het Open Vld-voorstel om te kiezen voor verlaagde registratierechten in plaatsen van een woonbonus. Al moet de haalbaarheid daarvan onderzocht worden. "De Vlaamse regering verlaagde ook de registratierechten in niet-rechte lijn", zegt ze. Maar dat er nog véél werk aan de winkel is, kan ze niet ontkennen.
Net zomin als minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA). "Er is een evolutie naar een fiscaliteit die steeds meer abstractie maakt van de omvang van het gezin. Dat is positief." Of er dan ook concrete voorstellen komen om alleenstaanden? "Voor ons is het belangrijk dan we de taxshift doorvoeren. Die zal er voor zorgen dat lage en middeninkomens hun inkomen met 5 à 10 procent zal toenemen."