‘Zuid-Afrikanen durven niet in de spiegel kijken’
‘In Zuid-Afrika worden we een nationale schande genoemd’, grijnst frontman Ninja zijn bronzen tanden bloot. ‘Maar volgens mij is dat buiten de vuvuzela gerekend.’
Met een hilarische versmelting van rap en rave, Engels en Zuid-Afrikaans, en gabberbassen onder rhymes zette Die Antwoord dit jaar Kaapstad op de muzikale kaart. De crew rond Ninja, Yo-Landi Vi$$er en dj Hi-Tek wordt desondanks met een scheef oog bekeken in hun geboorteland.
Tja, we kunnen ons natuurlijk best voorstellen dat de plaatselijke bevolking niet bepaald van trots overloopt wanneer hun belangrijkste exportproduct seksuele innuendo’s bedenkt als “jou mae se poes in a fispaste jar”. Het betekent zoveel als “je moeders kutje in een vispureebokaal”.
“Vind je dát al choquant?” schampert het asblonde zangeresje Yo-Landi. “De overige lyrics zijn nog veel vunziger. Ik heb Ninja al horen rappen over zijn boosaardige penis, en over gewelddadige seks waarbij menstruatiebloed een rol speelt. (lacht) De meeste Afrikaners zijn er dan ook heilig van overtuigd dat we in de gitzwarte navel van Satan overwinteren. (lacht) Maar wij hebben niets met duistere magie te maken. We zijn gewoon... zef.”
De groep dweept de hele tijd met ‘zef’ - de overtreffende trap van ultracool. Er bestaat zelfs zoiets als “zeffe slang”. We vragen Ninja dan ook om méér uitleg: “Slang zegt veel, dan niet alles over cultuur, akkoord? Wel, zoals eskimo’s honderd woorden bedachten om fokking sneeuw te benoemen, zo bestaan er minstens tien woorden voor masturberen en zeker twaalf voor vagina in ons zeffe patois. Wat dat dan wil zeggen over onze cultuur? Wel dan: Zuid-Afrikanen worden merkbaar door seks verteerd en ze vloeken als ketters, maar ze willen niet dat die smerige waarheid naar buiten gebracht wordt. Omdat zij zichzelf niet recht durven aankijken in de spiegel, doen wij dat dan maar voor hen. Maar dat wordt ons niet in dank afgenomen: de beerput moet afgedekt blijven.”
Hij klinkt bijzonder zelfverzekerd, die Ninja. Maar tegelijkertijd doet dit raadselachtige fenomeen ook krampachtig zijn best om allesbehalve stoer over te komen. Zo staat de pezige frontman vaak bloedserieus op het podium te schudden met zijn klokkenspel in een spuuglelijke boxershort van Pink Floyd, terwijl het asblonde nimfje Yo-Landi zich op haar beurt wentelt in de rol van vulgaire stoeipoes én piepend kindvrouwtje. Hoewel ze het in alle toonaarden blijven ontkennen, heeft Die Antwoord opmerkelijk veel weg van een goed uitgewerkte gimmick.
Muzikaal houdt Die Antwoord zich dan weer ergens op tussen 2LiveCrew en 2 Unlimited. Ninja - geboren als Watkin Tudor Jones - grijnst zijn bronzen tanden bloot wanneer hij die omschrijving hoort. “Volgens mij begrijp jij de essentie van onze zeffe shit”, klinkt het samenzweerderig. “Onze muziek is door die mix ook zo Zuid-Afrikaans als maar kan: house, rap en ravemuziek vormen de beat van de straat, de onderbuik van onze samenleving. In Zuid-Afrika hoor je niets anders in de getto’s. Wanneer een taxi luid scheurend optrekt in je buurt, bonzen de muren mee op het ritme van gore ravebeats.”
Op slag betrekt zijn gezicht. Sissend buigt hij zich naar voren, en is zijn verwilderde blik nog nauwelijks 10 centimeter van ons gezicht verwijderd: “Wist je dat de onnozelaars in onze regering dat soort taxi’s afschaffen? Omdat de meeste chauffeurs geen rijbewijs hebben, en geluidshinder veroorzaken, mogen ze niet meer rijden. Fok die shit, man! Ze proberen alles in banen te leiden, en het hele land in regeltjes te gieten. Maar kleine beetjes anarchie vormen precies de charme van Zuid-Afrika. Taxichauffeurs zijn goddomme ons cultureel erfgoed.”
Over MaxNormal, een van Ninja’s vroegere projecten (waar ook Tim Vanhamel op een blauwe maandag bij betrokken was), mag ik blijkbaar niets vragen. Een vermetele poging van onze kant wordt stante pede afgeblokt door de rapper zelf, die ons met een dwingende snauw terechtwijst. Het moet duidelijk zijn: Die Antwoord is menens voor hem. Elke verwijzing naar zijn verleden als conceptuele artiest staat de illusie van dit nieuwste project in de weg. Ach wat: nog een geluk dat hun waanbeeld tenminste zeffe shit is.
Ze ogen als de ambassadeurs van white trash, klinken als Ali G in Zuid-Afrika en lopen op het podium als oversekste figuranten uit een hiphopclip. Geen wonder dat Die Antwoord het maanden geleden schopte tot een gigantische internetsensatie: het trio komt even grofgebekt als grimmig uit de hoek, maar tegelijk mikt de groep net zo hard op je lachspieren als op je heupen. Door Gunter Van Assche