'Zonder het juiste kind had ik geen film'

Het is nauwelijks te geloven maar deze in de swamps van Louisiana gesitueerde film, vol water, dieren en kinderen, is eigenlijk gebaseerd op een toneelstuk, Juicy and Delicious van coscenariste Lucy Alibar. "Maar het is wel een zeer vrije bewerking geworden", lacht Benh Zeitlin. "Uit het toneelstuk hebben we de voornamelijk de relatie tussen de vader en zijn dochtertje Hushpuppy gehaald. En de idee dat naarmate hij zieker wordt ook het einde van de wereld dichterbij komt. In het stuk was ook al sprake van de Aurochs, de prehistorische beesten waar Hushpuppy over leert in de klas en die duidelijk tot haar verbeelding spreken. Die Aurochs zijn zo'n beetje een verwijzing naar de Ruiters van de Apocalyps. Maar de elementen van Louisiana, die geïsoleerde gemeenschap, de stormen en de overstromingen hebben we aan het scenario toegevoegd. Het werd uiteindelijk de combinatie van twee totaal verschillende verhalen, maar het resultaat is wel unpitchable: je kunt de film niet in een of twee zinnen samenvatten, je kan er geen genre op kleven en je kan ook niet echt verwijzen naar soortgelijke films."

Hoe belangrijk was de orkaan Katrina voor dit specifieke verhaal?

Benh Zeitlin: "Deze film meer over de toekomst van Louisiana gaat dan dat het een terugblik op het verleden zou zijn. Katrina is zeker een mijlpaal in de moderne stormgeschiedenis van Louisiana. En onlangs hebben we nu ook Isaac gehad. Het gevoel leeft duidelijk dat de stormen elkaar steeds sneller opvolgen. In essentie gaat Beasts over life on the edge, leven op de plek waar die stormen toeslaan. Wat vergt het om daar te blijven? Waarom willen mensen daar blijven? En waarom is het belangrijk dat ze daar blijven? Katrina was vooral een inspiratie door de manier waarop de mensen daarop gereageerd hebben. Hun incasseringsvermogen, de veerkracht van hun samenleving en cultuur. In Louisiana zijn begrafenissen vaak levendige en uitgelaten aangelegenheden, zoals trouwens in de film ook getoond wordt. Het gevoel dat men door feestelijkheden en vieringen als het ware de dood kan verslaan."

De bevolking van dat eiland straalt ook een sterk gevoel uit van 'wij tegen de rest'.

"Het is niet zozeer een gevoel van antagonisme. Als er in de film al sprake zou zijn van schurken, dan zijn het de mensen die vinden dat iedereen op dezelfde manier als zij moet leven. Maar de basiswaarden van de bewoners zijn vrijheid, het bewaren van hun onafhankelijkheid en het in stand houden van hun unieke cultuur. Momenteel leeft in Amerika heel sterk het gevoel dat de mensen, die weigeren geëvacueerd te worden en die na een orkaan terugkeren om alles weer op te bouwen, eigenlijk onverantwoordelijke idioten zijn. Dat het om een verspilling van belastinggeld gaat, blablabla. Ik vind dat bullshit. En een gebrek aan respect voor de schoonheid en het unieke karakter van die cultuur en ook haar verbondenheid met die plek. Daar vechten die mensen voor.

"Water is hun levensbron. Maar water kan ook zeer destructief zijn. Het is vooral een kwestie van respect. Voor de kracht van de natuur, maar ook voor haar giften en gaven. Het is een zeer tumultueuze relatie. De mensen van Louisiana halen hun vrijheid uit het feit dat ze dankzij de natuur in leven kunnen blijven. En die natuur zal er altijd zijn voor hen, ook al ontneemt die hen soms hun bezittingen en hun comfort. Zoals later in de film getoond wordt, is het pas wanneer de pollutie het leven in het water begint te vernietigen, dat de apocalyps echt dreigt. Maar dat is niet de schuld van de natuur. Dat is het gevolg van de menselijke impact op die natuur."

Zelf bent u opgegroeid in New York.

"Klopt. En ik ben pas in 2006 naar het zuiden verhuisd. In de periode daarvoor speelde ik trouwens al met het idee om weg te gaan uit Amerika. Het was de tijd van Bush en de tweede Golfoorlog. Ik werd er ziek van. Uiteindelijk ben ik in New Orleans verzeild geraakt en merkte ik dat dit deel van het land heel erg verschilde van de rest van Amerika. Niet zo homogeen, meer gehecht aan zijn geschiedenis, zoals men dat ook in Europa is. Men draagt daar meer zorg voor de geesten van zijn cultuur en geschiedenis. Enkele jaren later, toen dit filmproject al door mijn hoofd speelde, begon ik mij te realiseren dat ik niet naar New York zou terugkeren."

In zowat elk artikel over Beasts wordt met lof gezwaaid voor Quvenzhané Wallis, het meisje dat Hushpuppy speelt. Hoe hebt u haar gevonden?

"Na een grootschalige zoektocht, die ongeveer negen maanden geduurd heeft en waarbij we zo'n vierduizend kandidaten gezien hebben. We wisten dat we een mirakel nodig hadden, want zonder het juiste meisje zou er geen film geweest zijn. Uiteindelijk hebben we haar gevonden in een klein stadje, niet zo ver van de plaats waar we de film gedraaid hebben. We hadden audities georganiseerd in de plaatselijke bibliotheek en dat zesjarige meisje kwam binnengewandeld. Ze had geen acteerervaring, net als de rest van de cast trouwens. We hebben haar uitgelegd dat naar school gaan haar normale job was, maar dat ze nu even een andere job zou hebben. En ze begreep dat heel goed.

"Soms kwam ze me vóór een scène zeggen dat ze niet kwaad genoeg was. 'Get me angry', zei ze. Zij is echt een van de meest onbevreesde mensen die ik ooit ontmoet heb. En we zijn nog altijd heel close."

U hebt Beasts op film gedraaid. In deze digitale tijden is dat ook zoiets als het einde van een wereld.

"Ik weet het. Ik zou mijn volgende project ook op film willen draaien. Als het nog kan. Het is zo'n beetje alsof ik met het schip ten onder zal gaan."

Hoe hebt u de Aurochs eigenlijk in beeld gebracht?

"Het is geen animatie. Het zijn eigenlijk heel eenvoudige, praktische effecten. Het zijn Vietnamese hangbuikzwijntjes die we van bij de geboorte zelf verzorgd hebben en die we getraind hebben om kostuumpjes te dragen, neer te knielen, rond te draaien en op een loopband te lopen. We hebben ze eigenlijk een acteursopleiding gegeven. (lacht) Hun scènes hebben we voornamelijk op een miniatuurset gedraaid. De meest complexe scène, waarbij we wel digitale effecten gebruikt hebben, was de eindsequentie waarbij ze samen met Hushpuppy in beeld komen. Maar het bleven wel degelijk realistische elementen, waarvan we alleen de schaal hebben aangepast."

APOCALYPTISCH EN OPTIMISTISCH

Regie: Benh Zeitlin
Met: Quvenzhané Wallis, Dwight Henry, Levy Easterly, Gina Montana
Duur: 93 minuten

In de swamps van Louisiana, die regelmatig door orkanen getroffen worden, ligt een klein (fictief) eiland. Allerlei dammen en sluizen hebben ervoor gezorgd hebben dat die plek helemaal geïsoleerd is geraakt in een watermassa die toepasselijk 'the Bathtub' (badkuip) wordt genoemd. Maar de bewoners vinden die afzondering helemaal niet zo erg. En ze willen zeker niet weg uit een natuur die hen voedt, maar ook bedreigt. Ook de zesjarige Hushpuppy (prachtige vertolking van de jonge Quvenzhané Wallis) voelt zich daar helemaal thuis, al was het maar omdat het meisje over een erg levendige verbeelding blijkt te beschikken.

Een film als Beasts of the Southern Wild laat zich niet makkelijk in één categorie onderbrengen. Het is een broeierige en kleurrijke overlevingskroniek, een van magie, fantasie en poëzie doordrongen filmfabel, annex folksprookje. Apocalyptisch, maar tegelijk optimistisch. Een originele filmparel.