Plastic afval bedreigt leven in de Noordzee
Bijna alle Noordse Stormvogels hebben plastic in hun maag. Dat blijkt uit een studie van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO). De vogel, die dient als ecologische barometer voor de Noordzee, schetst daarmee een slecht beeld van de levenskwaliteit in de Belgische wateren.
In het kader van het Europese project 'Save The North Sea' onderzocht het INBO de maaginhoud van 173 Noordse Stormvogels langs de Vlaamse kust. 95 procent daarvan had plastic afval in zijn maag, gemiddeld zo'n 0,3 gram. Dat komt overeen met een volwaardige mensenmaaltijd en overschrijdt ruim het vooropgestelde doel van 0,1 gram. Vogels zien zwerfvuil aan voor voedsel en eten plastic afval op dat ze op land of zee tegenkomen. De kunststof hoopt zich op in hun maag waardoor ze niet meer kunnen eten en sterven. Het probleem beperkt zich niet enkel tot deze soort. "Ik heb ook al foto's van meeuwen gezien die niet meer konden eten omdat hun bek vastzat in een potje mayonaise", zegt Bart Slabbinck van de Kustwerkgroep van Natuurpunt.
Micro-plastics
Maar niet alleen vogels zijn het slachtoffer van de vervuiling. "Plastic afval verstikt alle marieme leven", zegt Slabbinck. Micro-plastics, stukjes kunststof kleiner dan 0,33 millimeter, worden ook door andere zeedieren opgenomen en komen zo in de voedselketen terecht. "Het plastic begeeft het zich ook richting ons bord", zegt Slabbinck. Zo toont recent onderzoek van de Universiteit Gent aan dat ook mosselen, die wij als mens opeten, micro-plastics bevatten. Dat kan schadelijk zijn voor de gezondheid omdat aan het plastic allerlei giftige stoffen zoals PCB's, insecticiden en pesticiden 'kleven'.
Jaarlijks spenderen de Vlaamse en Nederlandse kuststeden samen 10 miljoen euro aan het opkuisen van plastic afval. In Oostende zijn twee werknemers fulltime bezig met afval rapen, zegt schepen van leefmilieu Yves Miroir (sp.a). Dat biedt evenwel geen oplossing volgens Slabbinck. Opruimen helpt enkel voor 'vers' afval en is voor maar vijf procent van al het plastic in zee mogelijk. Bovendien zijn micro-plastics te klein om op te vissen of te zeven zonder alle leven te doden. "Preventie is belangrijker", zegt Slabbinck. Daarom stelt hij onder meer een verbod op plastic zakjes voor.
In een resolutie roepen KIMO (de vereniging van kustgemeenten) en maatschappelijke organisaties als Friends for the Earth, Natuurpunt en Stichting De Noordzee de Belgische en Europese overheden op om verdere plasticverontreiniging tegen te houden. Tegen 2035 willen ze een volledige ban op wegwerpplastics bekomen. Verder vragen ze ook opruimacties, meer wetenschappelijk onderzoek en strengere wetten om recyclage te stimuleren. Ook willen ze publieke acties om afvalproblematiek meer in de kijker te zetten.
"Het effect in de Noordzee blijft voorlopig beperkt, maar het is een tikkende tijdbom", zegt Slabbinck. "Meer en meer plastic afval komt in onze zee terecht". Hoewel het minder zichtbaar is dan een olievlek, bevat de Noordzee nu al meer dan 60 miljoen kunststofdeeltjes. Op de zeebodem vormt zich ook een laag plastic, zoals in de Grote Oceaan.