Waarom op de computer van Roger Vangheluwe niet meteen is gezocht naar kinderporno

Het was live op tv, vrijdag 23 april 2010. Je zag Peter Adriaenssens en aartsbisschop Léonard, zittend achter een rij te kleine tafeltjes. Gepijnigde blikken. Een korte voorgelezen tekst: “Toen ik nog geen bisschop was en ook nog enige tijd daarna, heb ik een jongen uit een bevriende omgeving seksueel misbruikt. Tijdens de voorbije decennia heb ik dit herhaaldelijk bekend tegenover hem en zijn familie en om vergeving gevraagd.”

De live-uitzending was nog aan de gang toen bij de sectie-zeden van de federale gerechtelijke politie in Brugge (FGP) de eerste telefoons rinkelden. Dat werd overwerken, zo leek het. “Wij hebben standaardprocedures bij pedofilie- en incestzaken”, zegt een speurder. “Komt er een melding en we hebben redenen om aan te nemen dat er effectief seksueel misbruik heeft plaatsgevonden, dan volgen we een stappenplan. Stap één is een huiszoekingsbevel aanvragen, zodat we de computer van de verdachte in beslag kunnen nemen en uitkleden. We doen dat niet omdat we het plezierig vinden om bij mensen binnen te stormen. We doen dat omdat de wetgever ons heeft opgedragen om van de strijd tegen kinderporno een prioriteit te maken. Een kind dat is afgebeeld in pornografie is een slachtoffer. Een volwassene die kinderporno koopt of verkoopt, maakt zich volgens onze strafwet mee schuldig aan deze misdaad. Mensen die kinderporno kopen of downloaden zijn over het algemeen pedofielen. Krijg je er als politieman één op je radar - in dit geval hadden we zowaar een bekentenis - dan luidt de vuistregel dat je binnen 48 uur de computer van de dader in beslag neemt.”

MINZAME HEREN

“Het gebeurt heel vaak dat een slachtoffer pas na twintig jaar met zijn verhaal komt en je in één oogopslag ziet dat de zaak strafrechtelijk verjaard is. Dat is best frustrerend. Juist in zulke gevallen gaan we nog harder achter die computer aan. Als een oude man twintig jaar geleden jongetjes misbruikte, en de zaak is verjaard, dan is er nog altijd een kans dat je hem kunt vervolgen voor het bezit van kinderporno. Maar dan moet je natuurlijk wel beginnen met een huiszoeking.”

En die kwam er niet. Tegen vrijdagnamiddag bleek dat de zaak-Vangheluwe niet werd toevertrouwd aan de experts van de sectie-zeden, maar aan gerechtelijk commissaris Danny Verté. Hij is binnen de FGP Brugge bevoegd voor ‘interne tuchtzaken’. Hij doet dat samen met zijn collega Noël Verlinde. Beide mannen, niet zo ver verwijderd van hun pensioen, staan bekend als minzame heren. Ze hebben al jaren geen misdaadwerk meer verricht, ze houden zich uitsluitend bezig met administratieve zaken. Het was dat duo dat de ex-bisschop verhoorde en in een proces-verbaal akte nam van het feit dat hij zich niet precies kon herinneren of hij nu één neef had misbruikt dan wel twee.

“Vanuit het perspectief van de sectie-zeden was dit een grote zaak, dit was een Champions Leaguewedstrijd”, zegt de speurder. “En wat doet de leiding? Ze stelt twee spitsen op die al jaren niet meer tegen een bal hebben getrapt. Bleek ook nog dat één van de twee vakantie had aangevraagd voor de week erna, maar werd gevraagd zijn aanvraag in te trekken.”

Nu pas blijkt dat Vangheluwe inderdaad niet één, maar twee neefjes heeft misbruikt. De één van zijn vijfde à zesde tot zijn achttiende, de andere een jaar lang vanaf zijn vijfde à zesde. Het op vrijdag 23 april geopende strafonderzoek eindigde met de nuchtere vaststelling, gisteren nog eens herhaald door procureur Jean-Marie Berkvens, “dat de feiten zijn verjaard”.

Waarom zette u net deze twee mensen op de zaak en moesten de experts van de sectie-zeden gefrustreerd toekijken?

Jean-Marie Berkvens: “Ik weet dat daar binnen de FGP commotie over is ontstaan, maar mij kon het niet schelen welke speurders de gerechtelijke directeur op de zaak zette. Ik heb daar zelf geen invloed op uit te oefenen. Er zijn keuzes gemaakt, en ik kan niet zeggen dat ik ontevreden ben over het werk van onze speurders.”

Ze lieten na de computer van Vangheluwe in beslag te nemen.

“Ze hebben dat inderdaad niet onmiddellijk gedaan. Wel in een latere fase. Je kunt daar natuurlijk binnen vliegen, maar dat leek op dat moment niet zo opportuun. De zaak was anders dan de meeste pedofiliezaken doordat Roger Vangheluwe ruimschoots de tijd had gekregen om zijn aftocht voor te bereiden. Als er wat de verbergen was, had hij het vast al gedaan. Als er nog oudere sporen van kinderporno te vinden waren geweest op die computer, en hij had die gewist, dan hadden onze mensen van IT die alsnog kunnen terughalen. Maar voor alle duidelijkheid: er is niets gevonden.”

Dat konden de speurders toch niet op voorhand weten?

“Nee, maar weet u: in dit soort zaken komt de politie altijd te laat.”