Verhalen die knallen
Etgar Keret (°1967) is een Israëlische schrijver en cineast met een bijzondere energie. Zijn verhalen bruisen en spetteren.
Zo ook in zijn bundel Tsinorot uit 1992, die nu voor het eerst in het Nederlands verschijnt onder de titel Superlijm. Keret schreef er speciaal voor deze editie een inleiding bij.
Om de verveling te verdrijven probeerde hij in zijn soldatentijd een verhaal uit, kort genoeg voor zijn broer om te lezen tijdens het blokje om met de hond. De geboeidheid van zijn broer, die de hond aan zijn riem voortsleepte en daarna met het vel papier diens hondendrol in de container schepte, vormde de kiem van zijn schrijverschap.
In Israël is Keret inmiddels een begrip, jonge auteurs dragen hem op handen. Zijn absurdisme en gewone spreektaal vol humor en hardheid inspireren hen.
De short shorts van Keret lijken in een opwelling geschreven, in een druk café tijdens het drinken van een cappuccino of gehaast tijdens een ritje in de bus. Er zit enorme vaart in, alleen al omdat ze heel kort zijn. Soms beslaan ze maar twee pagina's, meestal vier en in een uitzonderlijk geval zeven.
Luchtig neergekwakt
Keret draait geen krullen, hij zegt in huis-tuin-en-keukenwoorden boud waar het op staat. Grove woorden genoeg, in bijna ieder verhaal schelden de personages er lekker op los. De verhalen zijn dan ook strijdlustig, niet door de wat oenige hoofdpersonen, maar wel door degenen die hen aanvallen. Dit is zo overdreven dat het humoristisch wordt, alsof het allemaal maar een grote grap is. Tegelijk is ieder verhaal vanuit kinderlijke verwondering opgetekend en wil het nogal eens ontsporen in een sprookjesachtig surrealisme (iemand is omringd door kabouters, een oma knalt met een geweer). De verhalen lijken daardoor luchtig neergekwakt.
Dat wil echter niet zeggen dat er sprake is van gemakzucht, geenszins. Keret heeft beslist visie en moraal, al liggen die niet voor het oprapen. Zijn grote populariteit is misschien nog wel het meest te danken aan het feit dat hij zo fris en indirect de Israëlische problematiek aan de kaak stelt. Vandaar de grote hoeveelheid soldaten- en 'stoere' mannenverhalen. Nee, onschuldig is dit proza allesbehalve. Keret zegt 'en garde' tegen de literatuur.
Etgar Keret, Superlijm, Podium, 236 p., 17,50 euro.
Vertaling: Ruben Verhasselt.