Gretigheid om in te lijsten

'Van Ultratop'. Als een brandend epitheton omgorden beide woorden een jongen uit Hombeek. Sam Jaspers (42). Zeventien jaar al stelt hij de enige officiële hitlijst van het land samen. Niet toevallig hij.

"In de kleuterklas mochten we altijd liedjes kiezen. Ik kladderde er toen al, in alle kleuren van de stiftencollectie, cijfers van 1 tot 10 op en maakte er hitparades mee. Elke week speelde ik die liedjes, 'Gelukkig zijn' van Ann Christy of 'Gigi L'Amoroso' van Dalida, met stijgers en dalers voor mijn zus, broer, neven en nichten. En voor in de wagen maakte mijn moeder ook cassettes met Leonard Cohen, Simon and Garfunkel en Carole King."

Viltstiften werden jukebox, jukebox werd iPod. Sam Jaspers, echter, die bleef dezelfde. "De eerste keer dat ik van de iPod hoorde? Ik herinner me het nog goed. Ik had in Engeland net mijn broer bezocht, en bladerde in Q Magazine. Een van de artikels ging over een nieuw gadget, de iPod. Ik was compleet over mijn toeren en heb me er meteen één gekocht, van 40 gigabyte. Echt magnifiek, ineens had ik overal mijn eigen jukebox op zak."

En klassiek dan?

Dat was 2003. Vandaag, negen jaar later, oogt die eerste iPod log en lomp. En heeft Jaspers zijn iCapaciteit tot 160 gigabyte opgekrikt. "Maar eigenlijk is dat nog niet genoeg. Ik ben zo veel met muziek bezig, het stopt nooit." Niet dat Jaspers geen cd's meer koopt. Voor artiesten die hij echt goed vindt, loopt hij nog steeds richting platenwinkel. "En dat gebeurt nog heel veel." Maar toch. Digitaal stromen de singles al even snel binnen. 30.000 tracks telt zijn iTunes-bibliotheek reeds.

"En ik ben ook daar nogal fanatiek in. Ik geef beoordelingen, zorg dat alle genrebeschrijvingen kloppen, en schrijf nog opmerkingen in de extra tabellen. Zo maak ik constant playlists van tachtig minuten, qua lengte is dat juist genoeg, gesorteerd op genre, periode of gevoel. Ideaal voor op vakantie, het werk, of in de auto. Dj'en doe ik niet graag, ik laat me liever verrassen."

De titels van die playlists variëren van 'Brits' ("Echo & The Bunnymen, New Order, Suede, Belle and Sebastian, Portishead") over country ("Wrecking Ball van Emmylou Harris heb ik grijsgedraaid, en Ryan Adams probeer ik elke keer als hij passeert live te zien"), soul ("Sam Cooke heeft voor mij de mooiste stem die ik ooit gehoord heb") en filmmuziek ("De soundtrack van 'The Virgin Suicides' van Air kende ik al uit mijn hoofd nog voor de film uit was") tot 'Frans' ("Zeventien van mijn driehonderd iTunes-tracks met 5 sterren zijn van Françoise Hardy, dat zegt genoeg zeker?").

Jaspers: "Veel mensen zitten gevangen in één of twee genres, ik vind een mix juist het plezantste. Ik speel in mijn iPod ook zelden langer dan een uur hetzelfde genre na elkaar, het is altijd een kwestie van afwisseling. Al gebruik ik de Shuffle-optie veel minder dan in het begin, ik luister nu gerichter. Enkel van jazz en klassiek ken ik iets minder, maar ik heb wel een abonnement van de opera. Met het ouder worden leer ik dat steeds meer appreciëren, net zoals samba jazz."

Met ABBA op de foto

Een flink contrast met de namen die momenteel de Ultratop domineren. Rudimental bijvoorbeeld. Nicki Minaj ook. Of Major Lazer. "Die popsongs vind ik ook wel tof, ik ben altijd al zeer gevoelig geweest voor hits. ABBA heeft echt mijn jeugd getekend, op mijn negende ben ik nog met Björn op de foto gegaan na hun concert in Vorst. En van alle Belgische artiesten vind ik Aeroplane en Gabriel Rios momenteel veruit de beste. Maar veel liedjes uit de lijst beluister ik vaak maar één keer: elke vrijdag als we alle nieuwe tracks hebben verzameld. Om bij te blijven."

Wat opvalt: Jaspers noemt Vampire Weekend zowel als Tindersticks, Kylie na Ray Lamontagne. Tori Amos ook. Jaspers' iPod ontpopt zich tot hoogstpersoonlijke rondleiding door de wijdvertakte geschiedenis van de rock-'n-roll. En bovendien: zijn gretigheid kent geen grenzen. "Sinds tien jaar forceer ik me om ook de Spaanse, Italiaanse, Duitse en Zweedse hitlijsten te volgen. Ik zoek die charts op, koop de hoogst genoteerde die me interesseren, en verdiep me er helemaal in. Zeer jammer dat die muziek op de geformatteerde ra-diozenders van tegenwoordig niet meer gedraaid wordt. Zo'n Lucio Battisti bijvoorbeeld vind ik echt geweldig. Of Zazie, toch zeer jammer dat niemand die hier kent. Of Etienne Daho en Calogero, heb je daar ooit al van gehoord?"