Soedan en Zuid-Soedan praten weer
Soedan en Zuid-Soedan praten weer met elkaar. Men is vijftig jaar oorlog beu. Het wantrouwen blijft groot. 'Een akkoord is één ding, het uitvoeren iets anders.'
De presidenten van Soedan en Zuid-Soedan spreken voor het eerst sinds vele maanden weer rechtstreeks over de gespannen verhouding tussen beide landen. De druk op hen neemt toe om eindelijk tot akkoorden te komen, en om die ook na te leven. De VN hebben beide landen gedreigd met sancties als het hiervan niet komt.
President Omar al-Bashir van Soedan en president Salva Kiir van Zuid-Soedan hadden zondag een eerste ontmoeting, in de Ethiopische hoofdstad Addis Abeba. Zij zijn daar op uitnodiging van de Afrikaanse Unie en bemiddelaar Thabo Mbeki, ex-president van Zuid-Afrika. In maart dit jaar vochten de landen nog een militair conflict uit.
Zuid-Soedan werd in juli 2011 onafhankelijk. Het was de uitkomst van een in 2005 gesloten vredesakkoord, bereikt na tientallen jaren oorlog. Het nieuwe land verwierf daarmee zo'n driekwart van de eerder gezamenlijk gewonnen olie. Maar tot op heden zijn veel punten uit het akkoord nog steeds reden tot fikse ruzies.
Zo is de grens tussen de twee landen nog altijd niet exact bepaald. Dat levert onder meer problemen op in het gebied Abyei.
Ook speelt nog steeds de kwestie over het geld dat Zuid-Soedan aan Soedan zal betalen voor de export van de olie, door een pijplijn die door Soedan loopt.
De ruzie hierover zorgde ervoor dat Zuid-Soedan in januari dit jaar de olieproductie helemaal stillegde. Hiermee raakte het jonge en straatarme land in één klap 98 procent van zijn inkomsten kwijt. Maar ook Soedan, de noorderbuur, verloor veel geld toen de oliepijplijn droog kwam te staan.
Het wantrouwen tussen beide landen is sinds de onafhankelijkheid van Zuid-Soedan eerder toegenomen dan afgenomen. Na maanden van vooral beschuldigingen over en weer is nu dus voor het eerst weer sprake van serieuze onderhandelingen. "Er lijkt een oprechte beweging richting een brede oplossing te zijn", aldus een westers diplomaat in Addis. Maar 'technische kwesties en details' zullen in de toekomst opnieuw aan de orde moeten komen, voegde hij eraan toe.
Atif Kiir, de woordvoerder van de Zuid-Soedanese delegatie, meent dat een nieuwe oorlog in elk geval niet in het verschiet ligt. "We gaan elkaar niet opnieuw bevechten", zei hij, "na vijftig jaar oorlog te hebben gevoerd, kennen we de kosten daarvan. Het is tijd om onze levens, onze landen, weer op te bouwen." Probleem is echter dat beide landen in het verleden vaker akkoorden hebben gesloten, om zich vrijwel onmiddellijk daarna hiervan weinig of niets aan te trekken. Niet toevallig zei de Zuid-Soedanese woordvoerder dan ook: "Een akkoord bereiken, is één ding. Het uitvoeren is weer iets anders."