Direct naar artikelinhoud

Geachte heer De Leeuw, Beste Paul,

Het gebeurt niet vaak dat ik me buiten de landsgrenzen waag. Waarom zou ik? Het inheemse aanbod aan talent en televisionele beunhazen overtreft nog steeds vele malen de vraag en de wachtlijst is zo lang dat ik er soms moedeloos van word. Toch maak ik voor jou graag een uitzondering. Al vele jaren ben ik een groot bewonderaar van je werk en tenslotte ben je straks ook een klein beetje van ons.

Ik geloofde mijn oren niet toen bekend gemaakt werd dat je voortaan je kunstjes in vtm-loondienst zou vertonen. Buitenlandse vedette als ultiem wapen in de mediastrijd. In een promofilmpje zag ik hoe je aan het handje van de programmadirecteur je nieuwe werkplek besnuffelde. Grote baas als knipmes. Dubbel geplooid van adoratie voor de superster. Ik zie het hem voor pakweg Showbizz Bart, Jacky Lafon of de kleine Coppens niet meteen doen. Maar jij bent dan ook buiten categorie, Paul. Al geruime tijd de status van bekende Nederlander ontstegen en, met een lintje van hare majesteit er bovenop, verworden tot een instituut. Ik beschouw het dan ook als een eer het woord te mogen richten tot een van mijn all-time tv-helden. Een brutale vernieuwer die kwam, zag en overwon. Vaak vuil gebekt en ongehoord plat. Soms ontroerend. Vaak gewoon onnozel. Altijd controversieel.

In het begin moest ik een beetje wennen aan die dikke, baldadige homo die zo graag met zijn geaardheid koketteerde. Tot ik je in De schreeuw van de Leeuw naast de uitgemergelde aidspatiënt René Klijn zag zitten en helemaal overstag ging. Fenomenale televisie. Zo gemeend. Zo beklijvend. Zo onvergetelijk. Zelfs nu nog krijg ik, telkens als ik 'Mister Blue' hoor, steeds een krop in de keel. Het is intussen meer dan twintig jaar geleden en je had nog haar. Met dat ene programma deed je meer voor de bewustmaking rond aids dan alle campagnes samen.

Sindsdien ben ik je intensief beginnen te volgen. Ik hield ervan hoe je met zichtbaar genoegen heilige huisjes in elkaar trapte en taboes liet sneuvelen. Dat gebeurde niet altijd even fijnzinnig, maar doeltreffend was het wel. Je durfde alles waar een ander bang voor was. Moet dat nu echt?, vroeg ik me af toen je je geestelijk gehandicapte nichtje Margrietje mee naar de studio nam. Ook dat was een memorabele Schreeuw, besloten met een waanzinnig vals maar vertederend duet. Steeds vaker ontdekte ik onder de dikke laag van gespeelde grofheid oprecht sociaal engagement. Door de wol geverfde tv-professional die zichzelf het pak van de ontwapenende clown aanmat omdat hij snel begreep dat elke boodschap beter verkoopt als ze verpakt zit in een lach. Gespecialiseerd in het schofferen en beledigen van de medemens. Nooit kwaad bedoeld, misschien. Al voelde ik niet zelden naast leedvermaak ook plaatsvervangende schaamte wanneer je weer een gast door de mangel haalde.

Dankzij jou kreeg het woord 'afzeiktelevisie' een plaats in het grote woordenboek der media. Niemand veilig. Iedereen een mogelijk slachtoffer van spot en hoon. Je zette de hautaine Louis van Gaal ongenadig voor paal en bezorgde de hoogbejaarde zangeres Anneke Grönloh een jarenlange depressie door haar als slonzig drankorgel af te schilderen. Of je trok de string van een veganistische streaker naar beneden. Die kon er niet mee lachen. Ik wel. Hij lapte je een proces aan de broek, maar ook daar kwam je mee weg omdat de rechter oordeelde dat je "bij Paul de Leeuw zoiets moet verwachten". Studio enkel te betreden op eigen risico.

Ik heb in een deuk gelegen bij Bob - "Hallo Boppers" - en Annie de Rooij. Hilarische Rotterdamse typetjes met een zielig kantje. Zoals half Nederland keek ik ontsteld toe hoe je de kleine Keesje Groenteman - "als ik je vader was zou ik nog meer tanden uit je bek hebben geslagen" - mentaal mishandelde in het bijzijn van zingende relnicht Gordon. "Nu gaat hij echt te ver", zei mijn lief toen je de kleuter een "vals zingende loser" en een "misselijkmakend kind" noemde. We zijn er, net als Gordon, mooi ingetuind, Paul. Allemaal doorgestoken kaart. Weet je dat ik zelfs speciaal voor jou naar het Eurovisiesongfestival keek en zag hoe je de Griekse presentator probeerde binnen te doen? Toch net een andere stijl dan 'onze' André Vermeulen. Nederland nog maar eens in rep en roer en de grote Terry Wogan noemde je op de BBC zelfs een idioot. Ik vond het allemaal best. Beter een provocerende idioot die koppig zijn eigen ding blijft doen dan een droge meeloper.

Jij kent mij niet. Ik jou wel. Ooit ben ik helemaal naar Arnhem gereden voor een van je theatershows. Het was voor de eeuwwisseling, maar nog steeds kan ik 'Vlieg met me mee' (naar de regenboog rainbow) foutloos meezingen. Harder, spitser en doorleefder nog dan op het scherm. Ik vond het jammer toen je in 2003 besloot wat tijd voor jezelf te nemen en jubelde als een kind bij je comeback. Maar de magie was weg, Paul. De verslaving verdween verrassend snel. Omdat ik de eindeloze sliert programma's waarin je naam was verwerkt allemaal al eens gezien had. Variaties op hetzelfde thema.

Tot mijn grote spijt stelde ik vast dat je er niet in slaagde jezelf opnieuw uit te vinden. Het leek wel alsof Paul de Leeuw zelf een typetje was geworden. Stilaan karikatuur van zichzelf. Minder spraakmakend want voorspelbaar en lomp. Een one trick pony. De laatste tijd kwam ik je enkel nog al zappend tegen. Soms bleef ik hangen. Vaak niet. Ik zag hoe je in Ranking the Stars op beproefde wijze de draak stak met bekend Nederland en er niet in slaagde de Madiwodovrijdagshow echt op de rails te krijgen. Flauwe kopieën van vroegere meesterwerken. Tanende glorie. Overjaarse kwajongen, boos om dalende kijkcijfers. Zelfs je 'ontdekster' Sonja Barend liet weten dat je dringend aan herbronning toe was.

Ze had gelijk. Al blijft mijn immense respect voor jou onaangetast, Paul. Die mooie herinneringen neemt niemand me nog af. Toch kijk ik met enige angst uit naar het Vlaamse verlengstuk van je carrière. Je komst wordt - "wat komt die Hollander met een vod in zijn mond hier doen?", hoorde ik onlangs nog - niet overal op gejuich onthaald. Noorderbuur met hondsbrutale bek op de familiezender. Een gedurfde maar verre van evidente keuze. Vlaanderen is Nederland niet.

Ach, je zult er wel goed over nagedacht hebben. Je hebt jezelf altijd duur weten te verkopen. Even goed geslepen zakenman als paljas. Voor de centen hoef je het allang niet meer te doen. Grootverdiener onder de grootverdieners met een geschat vermogen van zo'n slordige 15 miljoen euro. Niet slecht geboerd voor een ventje dat destijds niet eens werd toegelaten op de Maastrichtse toneelacademie.

Ik hoop alleen maar dat je niet naar Vlaanderen bent 'gevlucht' omdat je ster in eigen land vallende is. Stop met jezelf te recycleren, Paul. Maak er iets nieuws en leuks van. Het is je van harte gegund. Zorg ervoor dat half Nederland voortaan naar vtm begint te kijken. Ze kunnen in Vilvoorde trouwens alle steun gebruiken.

In blijde verwachting van een ongetwijfeld geniale show verwelkom ik je alvast met open armen.