Direct naar artikelinhoud

Schrijnend maar niettemin hoopvol

In de verhalenbundel Uitweg plaatst de Argentijnse schrijfster Elsa Osorio de lezer in het hoofd van overlevers van de militaire junta. Maar ondanks alle pijn vinden Osorio’s personages telkens een ‘uitweg’.

In het openingsverhaal, ‘Brieven van Juan’, gaat Gabi op zoek naar haar tweelingbroer Juan. Gabi’s broers en zussen zijn ervan overtuigd dat Juan is opgepakt en vermoord. Omdat ze vrezen dat Gabi zichzelf iets zal aandoen als ze het nieuws hoort, zenden ze haar valse brieven, ondertekend door Juan. Gabi herkent haar broer niet, tot ze op een dag echt nieuws van hem krijgt.

Elsa Osorio, bij ons bekend van de roman Luz, schreef de elf verhalen van Uitweg in een periode van meer dan twintig jaar. De oudste dateren van tijdens de Argentijnse dictatuur, tussen 1976 tot 1983, toen de militaire junta naar schatting tien- tot dertigduizend vermeende tegenstanders van het regime liet ombrengen.

Net als ‘Brieven van Juan’ speelt ‘Tranen’ zich af tijdens de jaren van de junta. Op de begrafenis van zijn neef Martin bekommert Ezequiel zich over het huilende meisje aan de kist, Andrea. Hij houdt haar voor de zwangere vriendin van Martin, maar Andrea heeft niets met Martin te maken. Ze huilt om haar grote liefde Tito, die is ontvoerd en vermoord. Na 27 jaar zien Ezequiel en Andrea elkaar terug op een rechtszaak tegen de junta. Osorio vertelt het verhaal vanuit beide standpunten, waardoor we de zeer verschillende realiteit van beide personages voelen.

In alle elf verhalen, of ze zich nu afspelen tijdens de junta of jaren later, zoeken Osorio’s personages een uitweg.

Het verhaal ‘Joy’, genoemd naar het hoofdpersonage (wiens lijfparfum Joy van Jean Patou is), begint op een boot op de Brugse grachten. Daar ruikt Joy een misselijk makende geur die ze niet kan thuisbrengen. De geur verdwijnt even plotseling als hij gekomen is, maar keert vanaf dan vaak terug en gaat haar leven beheersen. Hoe raakt Joy ervan af?

In ‘Haar kleine, smerige koninkrijk’ kan het hoofdpersonage het leven in Buenos Aires niet aan. Af en toe vlucht ze naar een lege flat van een vriendin, waar ze haar angst verdrinkt in vieze rituelen en een eigen wereld creëert.

De verhalen intrigeren. Hoe vreemd de personages zich ook gedragen, toch kan de schrijfster ze waarachtig maken. We kruipen in hun hoofd en voelen dat er iets schrijnt, soms uit het verleden, soms uit het dagelijkse leven. De situaties zijn pijnlijk, maar er is altijd hoop, en die klinkt overal door in Uitweg.

De heldere, ronkende zinnen en prachtige beelden krijgen we er zomaar bij.