Van broekrok totvogeltjesdans

De Toren van Pisa

Zoveel mogelijk blauwe mannetjes op een wankele toren plaatsen, meer was er niet aan. Toch was ‘De Toren van Pisa’ een tijdlang enorm populair in de jaren 80, vooral toen ook Ron Brandsteder het zenuwslopende spel ging gebruiken in zijn Honeymoon Quiz. We keken met zijn allen massaal naar de Nederlandse televisie. Naar Ron’s Honeymoon Quiz uiteraard, waar af en toe een bruid in het zwembad belandde, maar ook voor Zeg ’ns AAA en de Mini-Playbackshow werd thuisgebleven. Het gemiddelde jarentachtiggezin wisselde tv-kijken af met gezelschapsspelletjes, die toen ware hoogdagen meemaakten. Trivial Pursuit verscheen op de markt, net als Levensweg en Cluedo. Maar de echte freaks gingen prutsen met de Rubik’s Cube, die in 1980 werd verkozen tot Spel van het Jaar.

Commodore 64

Het was beige, vierkant, enorm en lelijk. En toch konden miljoenen kinderen er niet afblijven, ze zaten er uren aan gekluisterd. De Commodore 64 was de eerste computer voor thuisgebruik, waar je spelletjes op kon spelen, een tekst kon op schrijven en een tekening op kon maken. Met zijn 64 kB werkgeheugen (vandaar de naam Commodore 64) was hij niet van de snelste. Maar dat kon de spelers van PacMan, Tetris en Donkey Kong niet deren. Met joystick en muis beleefden ze uren virtueel plezier. Ouders zagen deze computerverslaving verontrust aan (ga buiten spelen!) en slaagden er vaak niet in de uitknop van de computer te vinden. Gelukkig gaf Gerty Christoffels in het televisieprogramma Personal Upgrade tips voor computerdummy’s. Internet? Dat bestond nog niet. Wel dook met de Psion in 1984 de eerste minizakcomputer op, die een klok, rekenmachine, agenda en adresboekje bevatte. De Psion was de voorvader van de IPhone en Blackberry.

Broekrok

Als er één modetrend is waarvan we hopen dat hij nooit meer terugkomt, dan is het de broekrok. Dit hybride onding bestond uit een halflange broek met wijdvallende, vaak pofferige pijpen, waardoor het er van ver uitzag als een rok. Toch was dit kledingstuk erg populair bij volwassen vrouwen en jonge meisjes. De broekrok verving immers de tuinbroek als symbool van emancipatie. De eighties waren de jaren waarin Superwoman het nieuwe ideaal was. Hoe zag een dag uit het leven van Superwoman eruit? Morgens hingen haar kinderen aan de rok terwijl ze boterhammen smeerde, op het werk droeg ze de broek en leidde ze de lunchvergadering. In tegenstelling tot Superman had Superwoman geen latex pak onder haar kleren nodig voor deze transformatie. Zij droeg gewoon een broekrok.

PoëziealbumTip-tap-top, de datum staat erop’ en andere kinderlijke onzin kreeg een plaats naast de obligate tekening in het Poëziealbum. Het kwam erop aan je boek met zoveel mogelijk klasgenootjes, collega’s van de muziekschool, het voetbal of het ballet uit te wisselen (en maar te hopen dat je het ooit nog terugzag). Het poëziealbum werd een statussymbool: hoe meer tekeningen, hoe meer vrienden. Het album was een ware nachtmerrie voor de grafisch minder getalenteerde kinderen, die al snel de magie van het ‘kalkeren’ ontdekten.

Het poëziealbum werd dan op latere leeftijd ingewisseld voor het vriendschapsboek, waarin niet langer getekend werd maar levensbeschouwelijke zinnen aangevuld werden à la ‘wat ik later wil worden is...’ en ‘waar ik niet van hou is...’ Kortom: Facebook avant la lettre.

Wafelijzer voor het haar

De badkamerkastjes werden in de jaren 80 gevuld met heel wat meer rommel dan de decennia tevoren. Een vrouw kon immers de deur niet meer uit zonder tweekleurige oogschaduw en een flinke streep blush. Ook de parfumwereld zag haar omzet stijgen met Anaïs Anaïs van Cacharel als absolute topper voor de jonge vrouw. Lady Diana en Alexis uit Dynasty werden de grote voorbeelden bij de kapper. Vrouwen gingen ook steeds vaker zelf experimenteren met hun haarsnit... Met wisselend succes. De ‘Crimper’ van Babyliss (wafelijzer in de volksmond) maakte via een heet ijzer kleine golfjes in het haar, wat zorgde voor extra volume. Maar echt gezond zag zo’n springerige haardos er niet uit. Elke coupe werd zo’n 25 jaar geleden afgewerkt met fluorescerende haargel en liters lak. En dat allemaal terwijl men net had ontdekt dat er een gat in de ozonlaag zat.

Vogeltjesdans

De ingrediënten van een huwelijksfeest in de jaren 80: veel tule, pofmouwen, hoedjes en gipskruid, een menu van tomatenroomsoep, Normandische vistong en gebraad met groentekrans en wat later op de avond: de vogeltjesdans. Eerst een vogelbek imiteren met de handen, daarna eens flapperen met de ellebogen, even klappen, omdraaien en vervolgens alles een dertigtal keer herhalen. Van de single van De Electronica’s werden maar liefst 35 miljoen exemplaren verkocht. Daarnaast deed de Nederpop (Nederlandstalige popmuziek) het ook bijzonder goed op familiefeesten. ‘’n Beetje Verliefd’ van André Hazes, ‘Anne’ van Clouseau en ‘Vrijgezel’ van Benny Neyman stonden al van bij de eerste noten garant voor een meute zatte nonkels op de dansvloer.

Bifiworst

Het bord gekookte patatjes met groenten en vlees kreeg voor het eerst serieuze concurrentie. Concurrent nummer één was de snackcultuur, die kwam overwaaien uit Amerika. De eerste Quicks en McDonald’s openden hun deuren, automaten met suikerrijke frisdranken als Coca-Cola en vetrijke snacks als Bifiworsten vormden een nieuwe verleiding. Kelloggscornflakes vervingen de boterhammen aan het ontbijt, Royco Minute Soupe werd ’s middags snel snel gedronken, en ’s avonds kookte de moderne huisvrouw een pak minuutrijst van Bosto waarbij currysaus uit een potje werd geserveerd. De technologie was de tweede vijand van de huisbereide maaltijd. De microgolf werd de nieuwe beste vriendin van de moderne vrouw. Waarom uren voor het fornuis staan als je een diepvriesmaaltijd in de magnetron kan opwarmen. De ‘ting!’ van de microgolf verving de aloude kreet van Vlaamse huismoeders, ‘komen eten!’.

Glenn Medeiros

Klasbakken als Madonna, Michael Jackson en Prince waren dé sterren van de hitparade. Niet alleen de muziek, maar ook de looks en de videoclips van deze artiesten waren trendbepalend voor de jaren 80. Daartegenover stond een nieuw fenomeen: het one-hit-wonder. De Italiaanse Sabrina bijvoorbeeld, van wie men zich alleen nog de boezem en het deuntje ‘Boys, Boys, Boys’ herinnert, of de jonge Glenn Medeiros, die met zijn zeemzoete ‘Nothing’s Gonna Change My Love for You’ menig meisjeshart sneller deed slaan. Hetzelfde kortstondige succes werd verwacht van de knappe actrice Kylie Minogue uit Neighbours, die met ‘Locomotion’ een gooi deed naar de hitparades. Op Torhout-Werchter van 1985 waren fans teleurgesteld toen Depeche Mode synthesizers bovenhaalde. Een paar jaar later werd elektronische muziek razend populair.

Oorverwarmers en snowboots

En wat hebben jullie deze paasvakantie gedaan? ‘Gaan skiën’ was het antwoord van de hippe jongens en meisjes in de klas, die met flashy oorverwarmers en buitenaards aandoende moonboots op de speelplaats flaneerden. Een week naar zee of naar de Ardennen in de grote vakantie volstond niet langer. De skivakantie, vliegvakantie en citytrip deden hun intrede in gezinnen die steeds meer welvaart kenden. De golden eighties, waarin het gezinsbudget steeg omdat de vrouw ook uit werken ging, waren de hoogdagen van de dia-avonden en fotoalbums waarbij in familie- of vriendenkring van de vakantie werd nagenoten. De Spaanse costa’s waren de gedroomde vakantiebestemming van vele families, die voor de eerste keer het vliegtuig namen richting Malaga of Torremolinos. In de koffer mochten toen espadrilles, zonnebril, bikini of badpak niet ontbreken. Met de juiste strandoutfit kon je immers de aandacht trekken van de redders, die hopelijk even knap waren als David Hasselhoff van Baywatch.

Popmerchandising

‘We are living in a material world’, zong Madonna. De material girl had het bij het rechte eind. In de jaren 80 maakte de Vlaming voor het eerst kennis met massale merchandising. Popiconen wilden niet gewoon rijk, maar stinkend rijk worden. Cd’s verkopen (in 1982 verschenen de eerste cd’s, die de platen zouden vervangen) was niet genoeg. Stickers en badges van Madonna werden op T-shirts gespeld en op boekentassen geplakt, posters van Prince en U2 werden tegen de muur geprikt en het Michael Jacksonkoffertje kreeg een ereplaats in de slaapkamer. Tv-iconen en grote merken volgden het winstgevende voorbeeld van popidolen. Het plastic ET-popje, een gom van Coca-Cola, het aapje van Kipling: het waren absolute hebbedingen voor tieners. Wie geen gadgets, kaarten, stickers of andere prullaria van zijn idool verzamelde, werd raar bekeken door zijn klasgenoten. Die was niet ‘tof’ of ‘show’.