Onderdanige ijskoningin
Lana Del Rey werd omarmd door dezelfde hipsters die haar later weer zouden uitspuwen, maar de kamerpop van Born to Die verkocht wel een duizelingwekkend aantal platen. Volgende week komt de opvolger Ultraviolence uit, die voor de ultieme bevestiging moet zorgen.
'Swinging in the backyard. Pull up in your fast car. Whistling my name.' De naam van Lana Del Rey ligt op miljoenen lippen bestorven wanneer 'Video Games' in 2011 plots een wereldhit wordt. Met een sound waarin haar geaffecteerde en lichthese stem uitgespeeld wordt tegen orkestrale grandeur en hiphopdrums, creëert ze een nieuwerwetse maar nostalgische wereld waarin jonge meisjes en romantici heerlijk in verdwalen.
Toch is haar succes verwonderlijk: nog voor haar debuut in de rekken lag, trok Del Rey al een spoor van negatieve publiciteit en onlinehaatcampagnes doorheen de media. Als populaire Calimero trekt ze uiteindelijk aan het langste eind. Volgende week ligt haar tweede volwaardige plaat Ultraviolence in de winkel. Gaan succes en schandaal opnieuw hand in hand? Wél als ze vasthoudt aan haar vertrouwde driestappenplan.
1. Zweer bij een schemerrijk profiel
"Ik was altijd een ongewoon meisje", hoor je Lana Del Rey bekennen in de videoclip van 'Ride'. "Mijn moeder vertelde me dat ik een kameleonziel heb. Geen moreel kompas, geen vaste persoonlijkheid. Alleen een innerlijke besluiteloosheid die wijd en wild is als de oceaan."
Die twijfel beheerst ook heel wat songs. Dat is niet anders op haar nieuwste plaat. Ze volgt slaafs de liefde van haar leven ("You're my cult leader, I love you forever") en in 'Black Beauty' verft ze haar nagels zwart en de haren donkerbruin "cause you like your women Spanish, dark, strong and proud".
Sterk en trots toont Lana Del Rey zich zelden: in een song op de soundtrack van The Great Gatsby klonk het toch ook al vertwijfeld "Will you still love me when I'm no longer young and beautiful?"
Toch is haar profiel niet voor één gat te vangen: op de nieuwe plaat romantiseert ze pijn en partnergeweld, maar zingt ze ook "My boyfriend's really cool/ But he's not as cool as me."
Met welke waarheid moeten we dan aan de slag, wilde The Huffington Post weten: "Alle goede zaken zijn echt, maar ook weer niet", antwoordde ze cryptisch. "Ik vorm geen uitzondering op die regel. Whatever you choose to be your reality is your reality."
2. Verdeel en heers
Lana Del Rey verdeelt sterk de meningen. Luttele maanden nadat ze ontdekt en omarmd werd in de blogosfeer, hekelden diezelfde hippe bloggers haar huisvlijt alweer omdat ze er de hand van gehaaide marketeers en platenpiefen in gingen vermoeden.
De zangeres draaide je dan ook van meet af aan een rad voor ogen. Eerst drukte ze media op het hart "geen imago of personage te willen creëren", maar nadien beweerde ze herhaaldelijk dat haar publieke persoon in niéts leek op de ware Lizzy Grant.
Bij de release van haar debuut Born to Die wordt ze op die januskop afgerekend door Pitchfork ("het equivalent van een geveinsd orgasme"), hoewel dat invloedrijke muziekblad haar doorbraaksong 'Video Games' een paar maanden voordien nog de hemel had ingeprezen.
Zelfs Dan Auerbach, die haar nieuwste plaat producete, verafschuwt de zangeres in 2012. Na haar desastreuze optreden in Saturday Night Live noemt de frontman van The Black Keys haar zelfs laatdunkend "a flash in the pan".
Na dat fiasco op tv kreeg ze een inzinking. Sindsdien cultiveert de zangeres haar reputatie als ijskoningin. Een rol die de schuchtere zangeres heel wat emotionele bewegingsvrijheid gunt. Haar onderkoelde blik en pruilmondje verlenen een afstandelijk en onaantastbaar imago, maar net zo goed flaneert ze tijdens concerten door de frontstage, terwijl ze fans knuffelt en handkusjes geeft.
3. Schuw de controverse niet
In februari kondigde Lana Del Rey Ultraviolence op Twitter aan als een gitzwarte plaat. "Zo donker dat ze bijna onbeluisterbaar en verkeerd lijkt."
Niet eens zo'n overdrijving. De term 'Ultraviolence' komt immers voor in Anthony Burgess' AClockwork Orange, en slaat op excessief, zinloos geweld waaraan het hoofdpersonage zich liefst bezondigt: marteling en verkrachting. In de titelsong koketteert Del Rey bovendien met partnergeweld, wanneer ze de Crystals-classic 'He Hit Me (and It Felt Like a Kiss)' citeert. Een andere song heet dan weer uitdagend 'Fucked My Way to the Top'.
Dat flirten met mishandeling en onderdanig gedrag komt haar vandaag duur te staan bij feministische groeperingen. Die nagelden haar twee jaar geleden ook al aan de schandpaal toen berichten opdoken dat de smachtende lippen van Del Rey gewoon opgespoten zouden zijn. "Een rolmodel onwaardig", klonk het toen.
Deze week giet Del Rey nog méér olie op het vuur: "Voor mij is het hele concept feminisme gewoon niet interessant", vertelde de 27-jarige aan The Fader. "Wanneer mensen het onderwerp ter sprake brengen, denk ik: God, het boeit me gewoon niet echt."
Die zin voor controverse is bovendien niet nieuw. Ze zong in 'Cola' over de Pepsi-smaak van haar vagina. En katholieke moraalridders joeg ze tegen zich in het harnas door in 'Body Electric' Elvis aan te spreken met daddy, Marilyn Monroe met mother, en Jezus met bestest friend: een trio van zondige iconen en een martelaar.
Dat spel van uitdagen en liefde vragen zal ze evenwel niet gauw opgeven, lijkt het. Zoals ze eerlijk toegeeft in The Fader: "I like a little hardcore love."
Ultraviolence verschijnt 16/6 bij Polydor/Universal.
Wie is Lana Del Rey?
- echte naam: Elizabeth Woolridge Grant (27)
- eerdere artiestennamen: Lana Del Ray, Lizzy Grant, May Jailer, Sparkle Jump Rope Queen.
- noemde zichzelf een "gangsta- versie van Nancy Sinatra" en "Lolita lost in the hood".
- bekendste songs: 'Video Games', 'Young and Beautiful', 'Blue Jeans', 'Summertime Sadness'.