Vakbonden op ramkoers

De piloten, het wegvervoer, het onderwijs, de textielsector, het openbaar vervoer, de gezondheidszorg, de chemie. De contouren voor de staking van aanstaande maandag worden langzaamaan duidelijk. "We zijn in volle voorbereiding, pas tegen donderdag moeten we alles in kaart hebben gebracht", zegt Dominique Meyfroot van ABVV Textiel. Die analyse wordt gedeeld bij de andere vakbonden. Wel duidelijk is dat de bonden alles op alles zetten om de impact zo groot mogelijk te maken.

In werkgeverskringen worden signalen opgevangen dat de bonden strategische kruispunten gaan afzetten, en de toegang tot bedrijventerreinen gaan belemmeren. Ook distributiecentra zullen door militanten afgezet worden. Rudy De Leeuw, voorzitter van het ABVV, bevestigt dat vliegende stakingsposten worden ingezet. "Die zullen gericht bedrijventerreinen afzetten, maar enkel waar er stakingsbereidheid is."

De Leeuw verwijst onder meer naar de chemiecluster en de dokken in Antwerpen. Maar geeft in een adem toe dat de vakbondstop niet alles in de hand heeft, en dat er kans bestaat dat er her en der wilde acties komen. Koppel dit aan een 24-urenstaking bij het openbaar vervoer, en het is duidelijk dat de impact van deze stakingsdag groot zal zijn. Groot moet zijn zelfs.

"Het is van 1993 geleden dat er een nationale gemeenschappelijke vakbondsactie werd gevoerd", verklaart De Leeuw de inzet. In 2005 was er de actie tegen het Generatiepact, die wel gedekt werd door alle vakbonden. De inzet nu is groot en mislukken geen optie. Van de stakingsdag bij de openbare diensten van december geven de bonden zelf officieus toe dat die mislukt is.

Het gevolg was dramatisch voor de bonden. Ze leden gezichtsverlies, versterkten de minister van Pensioenen Vincent Van Quickenborne (Open Vld) in zijn rol van 'toekomstvoorbereider', en - vooral - verloren het maatschappelijk debat. Het ging plots niet meer over de opgedrongen pensioenhervorming, maar over de tegenstellingen tussen jong en oud. Dat besef is heel goed doorgedrongen. Niet alleen zijn de vakbonden bezig met een intern gewetensonderzoek, ook de agenda werd uitgebreid. Werkbaar werk, koopkracht, sociale zekerheid, gebrek aan overleg, en het ondemocratische Europa. Daarom wordt 30 januari een stakingsdag uit de oude doos.

De roep voor een staking wordt evenwel niet door alle centrale secretarissen hartstochtelijk gevolgd, omdat ze beseffen dat daarmee het overlegmodel comateus wordt gesteld. De druk van een aantal centrales was echter dermate groot dat de top van de vakbonden moest toegegeven aan de luidste roepers. Vooruit gestuwd en geen ruimte voor gezichtsverlies. Dus, de acties worden goed voorbereid, en zullen hard zijn.

"Net als de reputatieschade" zegt Ivo Marechal van Essers, het grootste transportbedrijf uit ons land. "Onze internationale klanten hebben geen boodschap aan een stakingsdag in België."

Duidelijk is: de afkondiging van een totale staking telt alleen maar verliezers. En dé vraag: wat na 30 januari? "Terug aan tafel voor overleg, er is geen andere optie", zegt ook De Leeuw.