Tentenkamp opdoeken wordt haast onmogelijk

Alexander De Croo (Open Vld) en Yvan Mayeur (PS) vonden in elkaar de gedroomde vijand dit weekend. De inzet van de ruzie tussen de vicepremier en de Brussels burgervader was het tentenkamp in het Maximiliaanpark. Meer dan 300 tenten staan er, en elke dag zoeken er meer mensen hun toevlucht. Alle acute problemen van een grootstad én de vluchtelingencrisis haken er in elkaar. Maar al te graag schuiven de federale en Brusselse beleidsmakers dus de schuld voor het kamp heen en weer.

"Het falende asielbeleid van de xenofobe regering", zo begon Mayeur vorige vrijdag in De Standaard, is de oorzaak van de ellende in het Maximiliaanpark. "Mocht ik burgemeester zijn", repliceerde De Croo daarop dit weekend in Le Soir, "dan zou ik niet aanvaarden dat er in mijn gemeente een openbaar park wordt bezet met een camping, een markt en bijna een muziekfestival. En zeker niet als er een alternatief is."

Met dat 'alternatief' bedoelt De Croo de vooropvang in de WTC III-toren. Van de 500 bedden in die kantoortoren zijn er 's nachts gemiddeld 25 bezet. De liberale vicepremier kondigde ook aan dat het tentenkamp moet ontruimd worden. Meer had Mayeur niet nodig om opnieuw te chargeren. Hij vroeg zich af of de vicepremier dan "de waterkanonnen en de ordetroepen op de vluchtelingen wil afsturen". Bij N-VA joegen ze Mayeur eerder al de kast op toen de partij het kamp omdoopte tot "broeihaard van linkse anarchie en geweld".

Los van die hele politieke polemiek, met de stereotiepe gevechten tussen PS, N-VA en Open Vld, tussen de (rechtse) federale regering en de (linkse) stad Brussel, spreekt niemand met gezond verstand tegen dat het tentenkamp in het Maximiliaanpark moet ophouden te bestaan. Niet de vrijwilligers die er werken, niet de aanwezige ngo's, zelfs niet Mayeur (PS). Het tentenkamp is vol, het is er koud, het is elke dag afwachten of er genoeg eten zal zijn. "Er gaan hier drama's gebeuren", zegt Elodie Francart van het Burgerplatform dat het kamp bestiert. "Alle mensen zitten hier opeengepakt: ze leiden aan posttraumatische stress, ze willen minder onzekerheid. De spanning bouwt zich op, er zijn al gevechten geweest. De vrijwilligers raken ook stilaan uitgeput."

Potentiële klanten

Het grote probleem is echter dat niemand precies lijkt te weten wie er in het tentenkamp verblijft. Omdat het een open kamp is, verandert de samenstelling ook constant. Volgens de vrijwilligers slapen er nu 800 à 1.000 mensen. Dit weekend kwam - volgens een extrapolatie van Dokters van de Wereld - meer dan de helft uit Irak en een derde uit Syrië.

Van hen heeft echter maar maximaal de helft recht op de zogenaamde vooropvang in de WTC-toren. "Maar 405 van die mensen zijn potentiële klanten van de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ)", zegt staatssecretaris Theo Francken (N-VA). Het gaat dan om mensen die bij hun aankomst in Brussel niet geholpen konden worden bij DVZ en een doorverwijzing kregen. Samen met die doorverwijzing kregen ze een ticket voor de nachtopvang in de WTC-toren bij het Noordstation, op enkele tientallen meters van DVZ.

Buiten die 405 'rechthebbenden' op opvang, zeggen bronnen binnen de regering en betrokken ambtenaren eensluidend, verblijven er in het park illegalen, vluchtelingen die zich nog niet registreerden of asielzoekers die het park verkiezen boven een opvangcentrum. Aangezien niemand een duidelijk zicht heeft op wie er verblijft, zal het ook hondsmoeilijk worden het park te ontruimen. De ngo's die er actief zijn, willen wel meewerken aan een evacuatie, maar enkel als er voor iedereen de klok rond onderdak met voldoende sanitair, voedsel, kledij en begeleiding voorzien wordt. "Minstens 90 procent van alle mensen in het park is vluchteling", zegt Francart van het Burgerplatform nog. "Zij verdienen dus allemaal opvang van de regering. Als er niet snel een oplossing komt, zullen ze andere parken in het hart van Europa bezetten. De regering minimaliseert de cijfers."

De regering breekt er zich nu het hoofd over om, samen met het Rode Kruis, de vooropvang te verbeteren. In de WTC III-toren zullen ze al voor eten zorgen, voor meer medische hulpposten en kamers voor families. Er komen ook meer douches en lockers waar de mensen hun persoonlijke spullen kunnen opbergen. "Het gebouw moet ook fungeren als een ruimte waar er effectief geleefd kan worden", vraagt Dokters van de Wereld. "Nu is het een slaapzaal die maar van 18 tot 21 uur open is."

Michel I zoekt ook een groter gebouw, waar ze de mensen meer dan een kampeerbed kan bieden. Het zou kunnen dat WTC III dan sluit, het zou ook kunnen dat de twee locaties blijven bestaan. Er is sprake van gebouwen in Laken en Evere, maar dan moet de regering bussen inleggen. "We wachten nog op de adviezen van de verzekeraars, de brandweer, het Rode Kruis en Caritas", zegt een hoge regeringsbron. "Het ontbreekt ons niet aan politieke wil, we moeten enkel logistiek nog van alles uitklaren." Vandaag is er nog overleg gepland, ook bij het Rode Kruis, mogelijk komt er dan al een nieuwe locatie uit de bus.

Asielaanvragen stabiel op recordniveau

Voor het eerst sinds lang is er wel een stabilisatie in de asielaanvragen, al betekent dat zeker niet dat de crisis voorbij is. Afgelopen week vroegen er 1.479 mensen asiel aan in ons land. Ter vergelijking: tot mei van dit jaar dienden er elke maand een 1.300 vluchtelingen een asielaanvraag in. Nu wordt dat cijfer dus in één week overschreden. Slechts één op de vijf aanvragen wordt ingediend door een vluchteling uit Syrië.

Het grootste aantal asielzoekers zijn alleenstaande mannen uit de Iraakse hoofdstad Bagdad. Omdat velen van hen hetzelfde verhaal vertelden tijdens hun asielprocedure, vermoedt het Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en Statenlozen (CGVS) dat het hier om een 'filière' van mensensmokkelaars gaat. Het CGVS onderzoekt nu wat er aan de hand is en neemt geen beslissingen meer in de dossiers van de Irakezen.