Prestigieuze prijs voor Belg die godsdeeltje vond
Het is (nog) niet de Nobelprijs, maar met de Prins van Asturiasprijs sleept François Englert (80) wel een belangrijke onderscheiding in de wacht. Englert is de man die als eerste wees op het bestaan van het godsdeeltje, maar de eer voor de benaming ervan aan Peter Higgs moest laten.
De Belgische natuurkundige François Englert deelt de Prins voor Asturiasprijs 2013 voor wetenschappen met de Britse wetenschapper Peter Higgs (84) en het Centrum voor Kernonderzoek in Genève (CERN). Het is daar immers dat vorig jaar op 4 juli het bestaan van het Higgs-bosondeeltje na jaren en jaren zoeken eindelijk bewezen werd. Met de onderscheiding komt Englert in het rijtje van onder meer gorilla-experte Jane Goodall en de grondleggers van het internet, die de prijs eerder kregen.
"De ontdekking van Englert heeft alles te maken met het standaardmodel", legt presentator en fysicus Lieven Scheire uit. "Dat is in feite de legodoos waar alle werkelijkheid uit opgebouwd is. Het gaat om de bouwstenen van de materie, maar ook over deeltjes die voor interactie tussen de materie zorgen. Het Higgs-bosondeeltje maakt dat deeltjes met massa trager vliegen dan deeltjes zonder massa."
Het was Englert die, samen met zijn inmiddels overleden collega Robert Brout, in 1964 een artikel publiceerde dat dat proces helemaal berekende en uit de doeken deed. De twee waren op dat moment verbonden aan de Brusselse universiteit ULB. Twee maanden later kwam de Brit Peter Higgs met eenzelfde berekening. Alleen koppelde hij er het bestaan van een deeltje aan. "Maar in principe waren Englert en Brout eerst", zegt Scheire, "en zou het deeltje dus ook naar hen genoemd moeten zijn. Alleen zijn de publicaties van Higgs in het Engels en bijgevolg veel vaker geciteerd, waardoor het deeltje in de volksmond het Higgs-bosondeeltje is geworden."
Bookmakers
Toen het CERN vorig jaar in juli het hoera-bericht de wereld instuurde dat het zogenaamde godsdeeltje eindelijk gevonden was, kwamen meteen de speculaties over een mogelijke Nobelprijs voor Higgs en Englert. Alleen kwam de ontdekking te laat op het jaar: de lijst met nominaties wordt traditioneel al in februari afgesloten. "Maar omdat het zo'n belangrijke ontdekking is, dachten sommigen dat de stichting een uitzondering zou maken", zegt Scheire. Dat gebeurde niet, maar dit jaar zou het op tien december mogelijk wel prijs zijn. "Bij de bookmakers staan Englert en Higgs nu absoluut op nummer een", zegt Scheire.
In een EOS-interview van vorig jaar liet Englert zelf ook doorschemeren dat hij stiekem hoopt op een Nobelprijs in 2013. Ondertussen zei hij gisteren erg vereerd te met deze onderscheiding. "Ik ben verrukt en fier", zo klonk het. Englert bracht ook hulde aan zijn collega Brout. "Wij hebben de theorie samen uitgewerkt en die werd vorig jaar bevestigd door de impressionante vondst van het CERN."
De Prins van Asturiasprijs wordt sinds 1981 uitgedeeld door de Spaanse kroonprins Felipe. Er zijn onderscheidingen in acht categorieën en aan de prijs is een geldbedrag van 50.000 euro verbonden.