Wetenschap dichter bij universeel griepmedicijn
Britse wetenschappers hebben een antilichaam ontdekt dat griepvirussen neutraliseert. De vondst is een belangrijke stap in de ontwikkeling van een universele griepbehandeling. 'Maar de methode kost stukken van mensen', nuanceert viroloog Marc Van Ranst van de KU Leuven.
Ieder jaar moeten vaccinmakers de samenstelling van hun griepvaccins aanpassen, zodat ze bestand zijn tegen de virussen die op dat moment circuleren. Aangezien de injecties al in maart geproduceerd worden om tegen de winter klaar te zijn, blijft het gokken naar de varianten die tijdens de winter zullen toeslaan in ons land. "De virussen rukken meestal op vanuit het zuiden, maar er is altijd een risico dat een onverwachte griep zoals het H1N1-virus toeslaat", zegt viroloog Johan Neyts van de KU Leuven. Elk jaar sterven wereldwijd ongeveer 500.000 mensen aan de 'normale' wintergriep.
Daar komt binnenkort verandering in, zo claimen de wetenschappers van de Britse Medical Research Council (MRC) en het Zwitserse bedrijf Humabs. Zij ontdekten onlangs het antilichaam 'F16', een 'super-antilichaam' dat bijna alle griepvirussen neutraliseert in het menselijk lichaam. "Het hecht zich vast aan de viruspartikels van de patiënt, waardoor ze zich niet meer kunnen vasthechten aan de gezonde lichaamscellen", verklaart Neyts. De studie werd gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Science Express.
"De vondst is een belangrijke stap in de zoektocht naar een universeel medicijn tegen de griep", schrijven de wetenschappers. Ook bij de Vlaamse virologen zijn de verwachtingen hooggespannen. "In combinatie met antivirale middelen zoals Tamilflu en Relenza is het antilichaam zeer efficiënt. Normaal worden patiënten al snel resistent aan die medicijnen, maar de toediening van het antilichaam vertraagt de gewenning", zegt Neyts. Volgens viroloog Marc Van Ranst (KU Leuven) kan F16 vooral een belangrijke rol spelen bij onverwachte epidemieën, zoals de Mexicaanse griep in 2009. "De ontwikkeling van een griepvaccin duurt zes maanden, dus het gaat meestal om een race tegen de klok."
Voorlopig staat het onderzoek nog in de kinderschoenen. "We hebben het antilichaam alleen nog maar getest op muizen en fretten", zegt hoofdonderzoeker Antonio Lanzavecchia. Maar zelfs als het medicijn succesvol blijkt op mensen, rijst er volgens Van Ranst een fundamenteel probleem: de kostprijs. "De nieuwe behandeling kost stukken van mensen, terwijl een simpel griepvaccin amper tien euro kost." De nieuwe methode kan dan ook alleen ingezet worden voor erg verzwakte patiënten, zoals ouderen en ernstig zieken.
Volgens de Britse wetenschappers biedt het antilichaampje meerdere jaren bescherming, terwijl een traditioneel vaccin slechts een jaar beschermt. Maar Van Ranst is niet helemaal overtuigd. "Ieder jaar wordt er rond deze tijd van het jaar een wonderbaarlijk griepmiddel gelanceerd, dus een korreltje zout is aangewezen", besluit de viroloog.