'Wat Vande Lanotte nu doet is verlies van tijd en geld'

Sinds de eerste van deze maand geldt een bevriezing van de energieprijzen. Tot en met 31 december is het verboden om de variabele energieprijs opwaarts te indexeren, bepaalde de federale regering. Toch zijn de gasprijzen van Electrabel en Luminus per 1 april met 3,3 procent gestegen (DM, 05/04). Minister van Economie Johan Vande Lanotte (sp.a) en staatssecretaris van Energie Melchior Wathelet (cdH) zijn daarover niet te spreken.

Uit de wet blijkt volgens hen klaar en duidelijk dat het in geen enkel geval toegelaten is om prijsverhogingen voor gas en elektriciteit door te voeren op 1 april. Electrabel en Luminus handelden dus tegen de letter en de geest van de wet van 29 maart 2012, concluderen ze. Electrabel ziet dat anders. De energiereus gaf gisteren aan dat hij die wet integraal zal toepassen, maar dat deze indexering nog onder de oude regeling valt. Bovendien hebben ze de richtlijn van toezichthouder CREG nageleefd, luidt het. Luminus sluit zich daarbij aan.

Om hun ongenoegen kracht bij te zetten schakelden Vande Lanotte en Wathelet de Economische Inspectie in. Die gaat vandaag langs bij de betrokken energiebedrijven. De bedoeling is om Electrabel en Luminus op die manier te overtuigen om hun prijzen terug te schroeven. "Ze krijgen daarvoor de tijd tot begin volgende week", luidt het op het kabinet-Vande Lanotte. Die is niet van plan om er gras over te laten groeien. "Doen ze dat niet, dan stappen wij volgende week naar de handelsrechter", luidt het vastberaden. Electrabel en Luminus wensen daarop niet te reageren.

Vande Lanotte en Wathelet krijgen plots steun van toezichthouder CREG. Die bevestigde in eerste instantie dat de ultieme prijsstijgingen wettelijk zijn, maar keerde gisteren op zijn stappen terug. Electrabel heeft onze richtlijnen selectief gelezen, hekelt de CREG. "Het is wel degelijk verboden om vanaf 1 april de tarieven te indexeren." De energieregulator maakt zich sterk dat de leveranciers zullen moeten inbinden en hun prijzen uiteindelijk zullen moeten laten zakken.

In hun recht

Juristen zijn daar echter niet zo zeker van. Advocaat Tim Vermeir van Blixt, een kantoor gespecialiseerd in klimaat- en energierecht, stelt het duidelijk. "Hiervoor naar de rechtbank stappen is een verlies van tijd en geld. Als je een zaak voor de rechter brengt, moet je wel een basis hebben waarop je kunt steunen, en die is er niet."

Vermeir zegt wat vele advocaten denken. De meesten willen hun naam echter niet vermeld zien in dit dossier. Een van hen stelt duidelijk: "Vande Lanotte zet een te hoge borst op met zijn verklaringen. Akkoord dat de handelingen van Electrabel en Luminus niet naar de geest van de wet zijn. Er was de afgelopen tijd voldoende communicatie om te begrijpen wat de bedoeling was. Maar de geest van de wet is van geen tel, wanneer de letter eenduidig is."

En dat is ze, volgens Vermeir. "In de wet staat letterlijk dat de opwaartse indexering van de variabele energieprijs voor de levering van elektriciteit en van aardgas verboden is vanaf 1 april tot en met uiterlijk 31 december 2012, in zoverre deze de initiële grens overschrijdt die is vastgesteld op basis van de indexeringsparamters van de leveranciers op 1 april 2012. Met andere woorden: de prijzen zoals ze zijn op 1 april vormen de basis en dus zijn Electrabel en Luminus volledig in hun recht."

"Wanneer Vande Lanotte en Wathelet zeggen dat de letter en de geest van de wet met voeten getreden wordt, doen ze de waarheid ernstig geweld aan. Ofwel kennen ze hun eigen wetten niet", meent Vermeir. "Bovendien: stel nu dat in een rechtszaak zou blijken dat Electrabel en Luminus in de fout gingen, dan kan de overheid niet eens iets doen. In de wet worden immers geen sancties verbonden aan een overtreding."

Het was nochtans te voorspellen dat dit ging gebeuren, weet Vermeir. "Dus is het aan onwetendheid of onkunde te wijten. Ik vermoed dat er eerder sprake is van opzettelijke onwetendheid en dus onkunde."