Direct naar artikelinhoud

Hoe Europa roet in het eten kan gooien

Tack hekelt het voorstel van de Europese Commissie om controle op saneringen van de lidstaten uit te oefenen.

Als het van de Europese Commissie afhangt, zullen regio's en deelstaten binnenkort worden beboet als hun nationale of federale overheid niet genoeg saneert of onvoldoende sociaal-economische hervormingen doorvoert. De Commissie wil namelijk de uitbetaling van de Europese fondsen voor regionale ontwikkeling op een directe manier koppelen aan de prestaties van de nationale overheden op budgettair en macro-economisch vlak.

Vooral in eigen land, waar Vlaanderen, Wallonië en Brussel grote constitutionele autonomie genieten, kan het recente voorstel van de Commissie verreikende gevolgen hebben. Zo zal Europa voor elk land een gedetailleerd scorebord bijhouden met indicatoren zoals de lopende rekening, private en publieke schulden, prijscompetitiviteit, werkloosheid, marktaandelen en arbeidsproductiviteit. Wanneer de Commissie dan op basis van dat scorebord van mening is dat bijvoorbeeld België te laks omgaat met de Europese doelstellingen inzake economie, werkgelegenheid en publieke tekorten en overheidsschulden, kan ze ons land berispen en corrigerende acties afdwingen. Al na drie maanden kan die berisping worden omgezet in een sanctie waarbij de Commissie de Europese fondsen aan de regio's opschort en honderden Vlaamse steden en gemeenten hun Europese projecten zien verdampen. De Commissie hoeft daarbij niet eens de opinie van de lidstaten verenigd in de Europese ministerraad af te wachten. Op die manier worden de deelstaatregeringen ongemeen hard gestraft voor slecht bestuur op nationaal niveau en wanbeleid dat buiten hun eigen invloedssfeer ligt en waarvoor ze zelf niet de verantwoordelijkheid dragen.

Di Rupo I

Concreet komt het er dus op neer dat wanneer de federale regeringsonderhandelaars er de komende dagen niet in slagen om budgettaire orde op zaken te stellen, de schuld structureel af te bouwen en de Europese beleidsaanbevelingen uit te voeren, de Vlaamse regering miljoenen aan Europese regionale fondsen kan verliezen. Zo wordt de rekening van halfslachtige hervormingen of een falend saneringsbeleid op federaal niveau onverkort doorgeschoven naar de deelstaatregeringen.

Dit is een reden temeer om de toekomstige regering Di Rupo I ertoe aan te zetten de Europese aanbevelingen voor België naar de letter uit te voeren: de effectieve pensioenleeftijd optrekken, de wettelijke pensioenleeftijd koppelen aan de levensverwachting, brugpensioenen afbouwen, de loonindex hervormen, loonkosten in lijn brengen met productiviteit en concurrentievermogen, de belasting op arbeid verminderen en de werkloosheidsuitkeringen in de tijd beperken. Het is maar zeer de vraag of onderhandelaar De Croo voldoende in petto heeft om zijn linkse collega's rond de onderhandelingstafel van die urgente hervormingsagenda te overtuigen en hun krampachtig bewaken van de sociale zekerheid, de werkloosheidsuitkeringen en de brugpensioenen een halt toe te roepen.

Ontwikkeling

Alle regionale fondsen samen zijn goed voor jaarlijks 50 miljard euro steun voor regionale ontwikkeling, sociaal beleid en tewerkstelling, cohesie, landbouw, plattelandsontwikkeling en visserij in meer dan 270 Europese regio's. In de vorige periode 2000-2006 leidden ze tot 1,4 miljoen bijkomende jobs, 5.000 km snelwegen, ruim 1.000 km hogesnelheidslijnen, 38.000 nieuwe projecten in onderzoek en ontwikkeling en 230.000 begunstigde kmo's.

Vlaanderen graait ruim 120 miljoen euro per jaar uit deze Europese subsidiepot, waarvan 60 procent uit het Europees Sociaal Fonds en de rest uit het Fonds voor Regionale Ontwikkeling. Samen met de verplichte cofinanciering door lokale en regionale overheden en de aanzienlijke inbreng van privépartners loopt de steun in Vlaanderen op tot jaarlijks 250 miljoen euro. Die middelen worden hoofdzakelijk ingezet op innovatie en kennisvalorisatie, ondernemerschap, bedrijfshuisvesting, stedelijke ontwikkeling, de integratie van achtergestelde groepen op de arbeidsmarkt, begeleiding bij herstructureringen en samenwerking met Nederland, Frankrijk, Wallonië en de Noordzeeregio.

Met het opdrogen van deze fondsen zou Vlaanderen een cruciale hefboom verliezen voor haar verdere socio-economische ontwikkeling. Projecten zoals een flexibele laboratoriuminfrastructuur voor biotechnologiebedrijven in Leuven, energiezuinige maatregelen voor sociale woningbouw in de Kempen, de ontwikkeling van bedrijventerrein Kristalpark in Lommel, een West-Vlaams jobcentrum voor werkzoekenden met een handicap en personen met verminderde kansen op de arbeidsmarkt, het uitwerken van een gids voor competentiemanagement bij de POM Oost-Vlaanderen en 100 km nieuwe fietspaden in Antwerpen zouden van vandaag op morgen worden gekortwiekt.

Zwaard

Het Commissievoorstel hypothekeert niet alleen de regionale ontwikkeling, het houdt tevens een perverse tegenstrijdigheid in. Enerzijds zien landen met budgettaire en macro-economische problemen hun regionale fondsen opgeschort en anderzijds krijgen de échte probleemlanden zoals Griekenland, Portugal en Ierland sinds kort een substantiële korting op hun door Europa gefinancierde projecten. Terwijl slechte leerlingen sancties krijgen opgelegd en fondsen worden ontnomen, zien zij die volhouden en de budgettaire discipline helemaal aan hun laars lappen, de sancties omgezet in lucratieve kortingen op de Europese subsidies.

Niet onlogisch dat het Europese Comité van de regio's flink van leer is getrokken tegen het nieuwe voorstel van de Commissie. Het Comité klaagt tevens aan dat het niet geraadpleegd werd bij het uittekenen van dit krakkemikkige voorstel. Het feit dat de persoonlijke expert van bevoegd commissaris Hahn tot voor kort voorzitter van het Comité van de regio's was, geeft het geheel een wrange nasmaak. En als klap op de vuurpijl zullen de Europese beleidsmakers tijdens de top van komende zondag de goedgekeurde sixpack met grote bravoure andermaal politiek toejuichen terwijl hun regionale en lokale overheden het zwaard boven het hoofd wordt gehouden.