Nazibeul medeplichtig aan dood van 28.000 Joden
De 91-jarige John Demjanjuk is door een Duitse rechtbankmedeplichtig bevonden aan de dood van 28.000 Joden in een concentratiekamp. Hij was in de Tweede Wereldoorlog bewaker in het Poolse nazikamp Sobibor. Hij kreeg een gevangenisstraf van vijf jaar, maar door zijn hoge leeftijd hoeft hij niet naar de cel.
Overlevenden van de Holocaust waren aanvankelijk blij met de uitspraak van het hof in München. Eerder was Demjanjuk al vrijgepleit in een andere rechtszaak over oorlogsmisdaden in Israël twee decennia geleden. Dat gevoel sloeg om toen rechter Ralph Alt meldde dat Demjanjuk werd vrijgelaten ondanks de veroordeling. “Dit vernietigt de hoop van de overlevenden van Sobibor”, reageerde Martin Mendelsohn, raadsman voor het Simon Wiesenthal Center en advocaat van twee eisers.
De rechter zei dat Demjanjuk een sleutelrol speelde in vernietigingskampen zoals Sobibor. Daar zouden vermoedelijk minstens 250.000 Joden vermoord zijn hoewel er maar twintig Duitse SS-officieren gelegerd waren. “Demjanjuk wist vanaf het begin exact wat er in het kamp gebeurde”, aldus rechter Alt. Het waren voor het merendeel Joden die per trein waren vervoerd vanuit het Nederlandse doorgangskamp Westerbork.
Toch liet hij de veroordeelde bewaker gaan omdat hij al twee jaar voorhechtenis achter de rug had. Nog meer tijd in de gevangenis leek ongepast gezien zijn hoge leeftijd. In een mededeling van het hof werden nog twee extra argumenten aangehaald: Demjanjuk had al acht jaar in de gevangenis gezeten in Israël en de feiten dateren van 68 jaar geleden.
Demjanjuk hoorde het vonnis emotieloos aan. Hij woonde het proces dat 18 maanden duurde bij in een rolstoel. Hij ontkende de beschuldigingen, maar weigerde verder koppig iets te zeggen op het proces. In een reactie noemde Stephan J. Kramer, secretaris-generaal van de Centrale Raad van Joden in Duitsland, het vonnis “geen wraak maar gerechtigheid, zelfs 68 jaar later”.