Regime-Assad negeert waarschuwing van Turkije
De vrees dat de oplopende spanning tussen Syrië en Turkije zal uitmonden in een serieuze militaire confrontatie, blijft groot. Het regime-Assad lijkt zich niets aan te trekken van de Turkse waarschuwingen.
Sinds afgelopen weekeinde, bijna twee weken na het neerhalen door Syrië van een Turks F-4 Phantom-verkenningsvliegtuig, provoceert Damascus met helikopteroperaties op slechts 3 kilometer van de Turks-Syrische grens. Als antwoord daarop stuurde de Turkse luchtmacht maandag voor de derde keer op rij F-16's de lucht in.
De Syrische president Assad zei dat hij niet zal toestaan dat de ruzie escaleert en uitmondt in een 'gewapend conflict'. "Ik zeg voor de volle 100 procent: ik wou dat we het Turkse toestel niet hadden neergeschoten", aldus Assad dinsdag in een interview met de Turkse krant Cumhuriyet.
Ook NAVO-topman Anders Fogh Rasmussen gelooft niet dat het tot een groter conflict zal komen. "Turkije moet geprezen worden dat het zich zo terughoudend opstelt, ondanks dit tragische incident", vindt Rasmussen.
Maar de acties van de Syrische Mil MI-helikopters nabij de grens zijn opvallend, temeer daar de Turkse premier Erdogan eind juni expliciet elk Syrisch toestel dat een mogelijk veiligheidsrisico inhoudt voor Turkije als een legitiem militair doelwit heeft bestempeld.
Geduchte tegenstander
Als deze Syrisch-Turkse confrontatie iets duidelijk heeft gemaakt, dan is het wel dat de Syrische luchtverdediging een geduchte tegenstander is. Het regime-Assad kan zich, ondanks de aanhoudende 'burgeroorlog' en de toegenomen belasting voor zijn strijdkrachten, nog altijd goed verdedigen tegen dreigingen uit het buitenland.
Sinds het uitbreken van de opstand tegen Assad, ruim een jaar geleden, klinkt regelmatig de roep om de instelling van een no-flyzone. Maar het incident met de Turkse Phantom toont aan dat zo'n operatie, in tegenstelling tot vorig jaar in Libië, niet gemakkelijk zal zijn. Het Syrische leger, dat vier oorlogen uitvocht met Israël, is niet te vergelijken met het leger van de verdreven Libische dictator Kadhafi.
Het Turkse verkenningstoestel zou zijn neergehaald door de Pantsyr S-1, een modern Russisch luchtafweersysteem. Het regime-Assad, dat ook beschikt over een keur aan sterk verouderde Russische luchtdoelraketten, zou de Pantsyr na 2007 hebben aangeschaft.
In dat jaar werden de Syrische strijdkrachten, in het bijzonder de luchtmacht, vernederd door een Israëlische luchtaanval op de mysterieuze installatie Al-Kibar bij Deir al-Zour. Tijdens deze 'Operatie Boomgaard' werd de Syrische luchtverdediging eerst gestoord, waarna zeven Israëlische F-15's ongehinderd Al-Kibar konden vernietigen. Mogelijk was Al-Kibar, gelegen in de woestijn bij de Iraakse grens, een geheime nucleaire installatie - Syrië ontkent dit.
Overigens verdedigde Assad in Cumhuriyet het neerhalen van de Turkse Phantom door te zeggen dat het toestel in dezelfde luchtcorridor vloog die Israël indertijd gebruikte. Assad: "We verkeren in staat van oorlog; elk niet-geïdentificeerd vliegtuig is een vijandelijk vliegtuig."
Geavanceerde radar
De Syrische luchtverdediging zou sinds 'Operatie Boomgaard' flink zijn verbeterd. Damascus beschikt sinds 2009 onder andere over een geavanceerde radar, zo meldde The Wall Street Journal eerder. Deze radar, geleverd door Iran, kan een belangrijke hindernis zijn bij het instellen van een no-flyzone boven Syrië.
De vraag blijft wat het Turkse verkenningsvliegtuig te zoeken had in het gebied toen het werd neergehaald. Vooral uit Rusland komen berichten dat de Phantom het gebied rond Tartus, waar Moskou een marinebasis heeft, in de gaten hield. Een andere theorie is dat het vliegtuig de Syrische luchtverdediging testte.
Het testen van de Syrische luchtverdediging kan handig zijn bij Turkse trainingsmissies. Ook kan het veel nieuwe informatie opleveren. Die gegevens kunnen nog van pas komen als de situatie in Syrië zozeer verslechtert dat het instellen van een no-flyzone door de internationale gemeenschap onvermijdelijk wordt.
Deze laatste theorie werd eind vorige week onderschreven door anonieme Amerikaanse regeringsfunctionarissen. "U denkt dat het vliegtuig daar per ongeluk was?", zei een van hen in The Wall Street Journal.
Washington bevestigt dat het toestel laag en langzaam vloog vlakbij de Syrische kustlijn, zoals Damascus beweert. Dat is in tegenspraak met de Turkse lezing. Volgens Ankara bevond de Phantom zich slechts korte tijd in het Syrische luchtruim en werd het daarna hoog boven internationale wateren neergeschoten.