Verhofstadt wil voorzitter Europees Parlement worden
Met Guy Verhofstadt (Open Vld) en Helga Stevens (N-VA) zijn twee Belgen kandidaat voor het voorzitterschap van het Europees Parlement. Vraag is of ze enige kans maken.
"In deze onzekere, turbulente tijden, waarin Europa wordt bedreigd door allerlei nationalistische en populistische krachten, hebben we visionairen en bruggenbouwers nodig. Daar wil ik er een van zijn." Met die boodschap op Facebook kondigde voormalig premier en huidig liberaal fractieleider in het Europees Parlement Guy Verhofstadt (Open Vld) aan dat hij parlementsvoorzitter wil worden. Eerder had de eurokritische ECR-fractie al onze landgenote Helga Stevens (N-VA) aangeduid als kandidaat-voorzitter.
De voornaamste uitdagers van onze landgenoten zijn de Italianen Antonio Tajani (van de conservatieve EVP) en Gianni Pittella (van de sociaaldemocratische fractie S&D). Het belooft een open strijd te worden, en dat is uitzonderlijk. Gewoonlijk verdelen de twee grootste fracties, de EVP en S&D, de belangrijkste postjes onder elkaar.
Ook nu was afgesproken dat de socialist Martin Schulz halverwege de legislatuur de voorzittershamer zou doorgeven aan iemand van de EVP. Dat zou echter betekenen dat de conservatieven alle belangrijke functies in handen hebben, want ook Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker en voorzitter van de Europese Raad Donald Tusk behoren tot de EVP. Op die manier zou er een groot onevenwicht in de Europese machtsverhoudingen ontstaan.
En dus maakt Europa zich op voor een open strijd. Over de kansen van Helga Stevens kunnen we kort zijn: die zijn nagenoeg onbestaande. "Zij en haar fractie wegen onvoldoende door om genoeg stemmen te kunnen halen. Haar kandidatuur is eerder symbolisch", schat Steven Van Hecke, Europa-specialist aan de KU Leuven, in.
Normaal zou ook Verhofstadt kansloos zijn. Maar zoals gezegd is dit geen gewone verkiezing. Verhofstadt hoopt te kunnen profiteren van de wrevel die de afgelopen jaren tussen de EVP en de S&D is gegroeid. "Hij zou dit niet doen als hij niet het gevoel had dat er iets in zit, ofwel voor hem persoonlijk, ofwel voor zijn fractie", denkt professor Europese politiek Hendrik Vos (UGent).
'Wishful thinking'
Aangezien Verhofstadts ALDE-fractie een pak kleiner is dan die van de conservatieven en de sociaaldemocraten heeft hij wel de steun van de S&D, de groenen én de voormalige communisten nodig om voorzitter te kunnen worden. Eerder deze week benaderde de liberaal daarom de sociaal-democraten. Pittella stuurde hem echter wandelen, en maakte duidelijk dat ook hij kandidaat blijft. "Er wordt geen deal gemaakt. Dat was wishful thinking van Verhofstadt", zegt Europarlementslid Kathleen Van Brempt (sp.a).
Het mag duidelijk zijn: de sleutel ligt bij de sociaaldemocraten. "Die zullen niet staan springen om voor de mooie ogen van Verhofstadt hun greep op de Europese instellingen op te geven", zegt Groen-Europarlementslid Bart Staes. Het zou niet de eerste keer zijn dat Verhofstadt naast een Europese topfunctie grijpt. In het verleden was hij ook al eens kandidaat om Commissievoorzitter te worden.
Hoe dan ook zal er de komende dagen achter de schermen nog hard worden onderhandeld. Een van de mogelijke scenario's is dat Tajani parlementsvoorzitter mag worden als Tusks mandaat, dat dit voorjaar afloopt, niet wordt verlengd en naar een sociaaldemocraat gaat. "Die verlenging is nochtans de logica zelve, en gebeurt meestal stilzwijgend", zegt Vos. Bovendien moet niet alleen met politieke, maar ook met regionale evenwichten rekening worden gehouden. De opvolger van Tusk, een Pool, zou dan eveneens uit Oost-Europa moeten komen. Staes: "En wie gaat S&D dan aanduiden? De Slowaakse premier Robert Fico, die zo hard optreedt tegen vluchtelingen?"