'Wie zegt dat de Turkse Rivièra veilig zal blijven?'
Tien jaar geleden een relatief veilig land, nu bijna elke week opgeschrikt door een aanslag. 'Alles wijst in dit geval op moslimfundamentalisme', zegt Turkije-kenner Dirk Rochtus. 'Maar er zijn vele kwesties die zorgen voor een pessismistische blik op de toekomst van Turkije.'
De aanval op nachtclub Reina in Istanbul is nog niet opgeëist, maar alles wijst in de richting van IS of een aanverwante terreurorganisatie. "In Turkije zijn de afgelopen jaren veel aanslagen gepleegd door de militante Koerden van TAK", zegt docent internationale politiek (KU Leuven) Dirk Rochtus. "Maar zij viseren doorgaans staatsinstellingen.
"Hier wijst alles op een aanval van moslimfundamentalisten. Het gaat ten eerste om een nachtclub, een vorm van decadentie in hun ogen. De aanslag is ook gebeurd op oudejaarsavond, een typisch westers gegeven. En er waren buitenlanders aanwezig. Zolang niet 100 procent duidelijk is wie de dader is en wat zijn achtergrond is, moet je altijd met enig voorbehoud spreken, maar hier zijn toch heel sterke aanwijzingen in één bepaalde richting."
Amper te vermijden
Dat de dader zich volgens de eerste berichten vermomd had als kerstman (wat later tegengesproken werd, DBE), zou ook in de richting van IS kunnen wijzen. "Want ook dat is in hun ogen een verderfelijk, westers symbool", zegt Rochtus. "Maar in dit geval is zo'n pak natuurlijk ook gewoon goede camouflage. Istanbul is een mondaine stad, Turkijes venster op de wereld waar veel seculiere mensen wonen. Op het Turkse platteland zul je weinig kerstmannen zien, maar in de hoofdstad is zo'n figuur heel normaal in deze tijd van het jaar."
Turkijes venster op de wereld ligt volledig aan diggelen, dat is na de zoveelste aanslag wel duidelijk. Wat kan de overheid nog doen om zulke aanslagen te voorkomen? "Dit lijkt me amper te vermijden. Er waren 17.000 agenten op straat tijdens de oudejaarsnacht. Je kunt er misschien nog meer inzetten, maar terroristen zullen altijd de mazen in het net vinden.
"Als de informatie klopt, stond er één agent aan de ingang van de club. Misschien had de nachtclub zelf iets meer voorzorgen kunnen nemen? Zeker na wat er in in de Bataclan in Parijs is gebeurd, weten we toch allemaal dat zulke uitgaansgelegenheden een mogelijk doelwit zijn van terreur."
Koerden én IS
Rochtus is behoorlijk pessimistisch over de nabije toekomst van Turkije. "Nog maar tien jaar geleden was het een relatief veilig land, maar nu is het in een spiraal van geweld terechtgekomen. President Erdogan, die alle macht naar zich toe trekt, zorgt intern voor heel veel kwaad bloed. Er is de Koerdische kwestie die maar niet opgelost raakt.
"En door de betrokkenheid van Turkije bij de oorlog in Syrië, blijven er ook aanslagen komen vanuit IS-hoek. Elke nieuwe aanval wordt beantwoord met nog meer geweld. Het plan is om IS volledig uit te roken, maar zolang dat niet gebeurd is, zullen de moslimfundamentalisten hun verliezen in Syrië en Irak op Turkse bodem komen wreken."
Opvallend: de Turkse Rivièra, vakantieoord van vele landgenoten, bleef tot nu toe verstoken van al het geweld. "Maar wie zegt dat dit in de toekomst zo zal blijven? Het is niet aan mij om reisadvies te geven, maar ik stel wel vast dat toeristen het afgelopen jaar al massaal zijn uitgeweken naar landen waar ze zich veiliger voelen. De Turkse toeristische sector heeft een daling van 30 procent vastgesteld."