De C van cultuur en crisiscommunicatie
Als Radio 1, onder meer na het afvoeren van Joos, iets duidelijk wil maken, dan is het wel dat de zender cultuur niet loslaat. Maar een dagelijks cultuurprogramma: dat ontbreekt in het vernieuwde programmaschema. Netmanager Filip Pletinckx verdedigt die keuze.
'De emotie nam de overhand op de rede en de werkelijkheid. 'De VRT laat zich leiden door marktaandelen en marketingdenken', zei men. Ik kan u zeggen: marketingdenken speelt bij de vernieuwing van dit zendschema geen enkele rol."
Op de voorstelling van het nieuwe programmaschema van Radio 1, dat maandag van start gaat, zette directeur productie Leo Hellemans meteen de puntjes op de i.
Beredeneerde crisiscommunicatie was het en dat was nodig. Sinds het afschaffen van het cultuurprogramma Joos een lawine van negativiteit rond de zender op gang bracht, was een duidelijk wederwoord op zijn plaats. Dat er iets moest veranderen bij Radio 1, dat zijn luisteraars met een kwart zag afnemen tot het povere marktaandeel van 6,4 procent, was voor iedereen duidelijk. Maar dat net Joos geslachtofferd moest worden? De culturele en politieke wereld stonden op hun achterste poten.
Vinger aan de pols
De plaats van afspraak voor de voorstelling van het nieuwe zendschema was de nieuwe Brusselse belevingsbibliotheek Muntpunt. En het C-woord viel zowat elke minuut. Belangrijkste punt op de agenda was dan ook: cultuur. Met ook daar vooral crisiscommunicatie, want toen twee weken terug in deze krant uitlekte dat het nieuwe cultuurprogramma van Radio 1 naar de zondagochtend voor dag en dauw zou verhuizen, was het weer van dattum. Kon het schaamlapje genaamd cultuur nog kleiner?
Het heeft het enthousiasme en de ambitie van presentatrice Annemie Tweepenninckx, die met Bar du matin de overstap van Klara naar Radio 1 maakt, niet getemperd. "Ik heb niet het gevoel dat mijn programma weggemoffeld wordt tussen 7 en 9. Het is een fijn uur om radio te maken en te beluisteren, voor kunstenaars en cultuurliefhebbers die hun inspiratie 's ochtends zoeken. Ik wil hen met mijn enthousiasme en energie aansteken."
En jawel, voor ze aan het programma begon, had ze een goed gesprek met Ruth Joos. "Ik ken Ruth al lang, we hebben nog samen op het conservatorium gezeten. Ik heb haar niet van de troon gestoten en zo voelt zij het ook niet aan. We kunnen nog door één deur."
Niet dat de cultuurberichtgeving op Radio 1 ophoudt bij Bar du matin, zo beklemtoont netmanager Filip Pletinckx, die vier maand geleden aan boord gehaald werd om orde op zaken te stellen. "We hebben een duidelijk plan rond cultuur opgesteld. Cultuur is en blijft een van onze vaste bouwstenen en wordt verweven doorheen al onze programma's. De culturele actualiteit komt aan bod in De ochtend en Vandaag, in een programma als De bende van Einstein kun je ontdekkingen doen, zoals het verhaal over de opmerkelijke hersenen van Guido Gezelle of een reeks over de verborgen schatten in de depots van onze musea. En programma's als Touché, Interne keuken en Bar du matin zorgen voor de verdieping."
Om al dat cultureels niet zomaar af te haspelen, werd een cultuurcel opgericht, met mensen van de nieuwsdienst en Radio 1. Zij moeten de vinger aan de pols houden en bepalen wat de beste vorm en de beste plek is voor een bepaald item.
Of die aanpak de criticasters de mond zal snoeren, is nog maar de vraag. Op Twitter liet Bart Caron, ondervoorzitter van de commissie Cultuur in het Vlaams Parlement voor Groen!, alvast zijn ongenoegen blijken. "Meer cultuur in alle programma's? Treurig en doen alsof", tweette hij.
Niet té kritisch, graag
Het nieuwe Radio 1 wil niet alleen cultuur anders aanpakken, ook met de nieuwsstroom op zich wil het anders omspringen. De zender blijft een open informatienet, maar het harde nieuws is niet langer het alfa en omega. De nieuwe baseline, compleet met nieuw blauw logo, zegt veel: van 'Meteen mee' naar 'Altijd benieuwd'. Lees: weg van louter pure actualiteit, naar meer verhalende radio die vooral de verwondering van de luisteraar wil prikkelen. Een programma als Nieuwe feiten met Lieven Vandenhaute deed dat al uitmuntend, en krijgt tussen 12 en 13 uur dan ook een ereplaats in het schema. En ook de nieuwe programma's De bende van Einstein en Braakland moeten de kersverse mantra in de verf zetten.
"Het internet en de sociale media halen ons op het vlak van nieuws vaak in", legt Pletinckx uit. "Van het medium radio verwachten mensen nu andere dingen. Radio 1 moet niet krampachtig op elk nieuwsfeit springen, maar er op verschillende manieren zijn voor mensen die nieuwsgierig in het leven staan."
Laatste punt van vernieuwing tenslotte: de toon. Die moet positiever en warmer, want, zo zegt Leo Hellemans: "Aan een overkritische houding hebben onze luisteraars niets."