Noord-Italië: trillend stukje Afrika op drift in Europa
Tot 2003 stond Noord-Italië niet eens bekend als risicogebied van betekenis. Toch zijn seismologen nauwelijks verbaasd over de recente heftige aardbevingen.
Als je de eeuwen versneld zou afspelen, zou het opvallen dat Italië verfrommelt, de Apennijnen inzakken en de 'hak' van Italië wegschuift. Geofysici kijken dan ook niet vreemd op van de drie forse aardbevingen die het land troffen - zelfs niet nu die plaatsvonden op een nogal ongewone plek.
Onder en rond Italië drukt de Afrikaanse aardplaat tegen die van Eurazië. Een rommelige puzzel, want de Afrikaanse plaat heeft een uitstulping die via de Adriatische zee tot onder de Po-vlakte reikt. Het rare gevolg is dat Venetië en Milaan in geologisch opzicht eigenlijk in Afrika liggen. In het gebied vlak boven Bologna, de afgelopen weken driemaal het toneel van een aardbeving, schurken de twee continenten langs elkaar. "De platen zijn volop in botsing. Het hele gebied staat onder druk", zegt aardwetenschapper Paul Meijer (Universiteit Utrecht).
Bij de bevingen is het zuiden iets over de Po-vlakte heen geschoven. Het heeft er alles van weg dat de bevingen van vorige week zondag en afgelopen dinsdag met elkaar verband houden. "Er wordt op zo'n breukvlak spanning opgebouwd, en soms is één beving genoeg om die spanning op te heffen", zegt de Nederlandse seismoloog Femke Goutbeek. "Maar kennelijk niet hier."
Opmerkelijk: pas in 2003 besloot de Italiaanse geologiedienst INGV het gebied rondom Ferrara aan te merken als "seismisch gevaarlijk". En dan nog met de toevoeging "gematigd": de kans op een beving zoals die van de afgelopen weken werd er voor de komende 450 jaar op 10 procent geschat. Dat verklaart deels waarom de schade zo groot is: bouwwetten die schokvrije gebouwen verplicht stellen, zijn er nog maar pas van kracht.
Gisteren leek het erop dat Noord-Italië het ergste heeft gehad. Maar met een land waaraan van alle kanten wordt getrokken en geduwd weet je nooit.