Het WK namaak hebben we al gewonnen

Original jersey, yes yes", zegt de Pakistaanse verkoper in de Brusselse Agora-galerij. Hij spreidt het rode shirt met het nummer 10 voor ons uit, met de naam Hazard. Gele randen aan de mouwen, gerasterde veeg op de borst. Bijna net echt.

"Fifteen euro. Good prize."

Dit is het originele WK-shirt van de Rode Duivels?

"Yes, yes."

Er zijn plaatsen in de wereld, denk Londen of Madrid, waar een verkoper ernstig in de problemen zou komen als hij het zou proberen met een shirt van Chelsea of Real. Het label op het rode shirt zegt 'non conforme'. Het logo van de Koninklijke Belgische Voetbalbond (KBVB) ontbreekt, het lettertype is fout. Manifeste namaak. In andere delen van de wereld zou een verkoop als deze enkel kunnen plaatsvinden in een steegje en zou de verkoper gaan rennen als hij een agent zou zien.

Niet in België. De Agora-galerij grenst aan de Brusselse Grote Markt, waar de spelers op het balkon van het stadhuis zullen verschijnen, mocht iets als Mexico '86 zich straks herhalen. Het officiële WK-shirt is hier nergens te vinden. Namaak is de norm.

Qatar 2022

Toen de Rode Duivels het vorige week opnamen tegen Tunesië, gebeurde er iets unieks. Dit was de eerste wedstrijd ooit tussen twee teams die allebei outfits droegen van het Zwitserse merk Burrda. Burrda is Arabisch voor 'kleding', wat al aangeeft dat het merk misschien toch niet zo Zwitsers is. België-Tunesië was meer dan waarschijnlijk ook de laatste wedstrijd van twee Burrda-teams, want waarnemers verwachten dat het merk over een maand verdwijnt.

De lancering van het merk Burrda als shirtsponsor in het voetbal dateert van 2009, een jaar voor het uitvoerend orgaan van wereldvoetbalbond FIFA op 2 december 2010 bij stemming besliste om het WK van 2022 in Qatar te organiseren. Wereldwijd vielen monden open. Qatar? Voetballen bij 42 graden?

Na de onthullingen in The Daily Telegraph en The Sunday Times wordt met de dag duidelijker wat er moet zijn gebeurd. De Qatarese vicevoorzitter van de FIFA, Mohamed Bin Hammam, heeft al sinds 2002 FIFA-vertegenwoordigers uit armere landen overladen met dollars in ruil voor steun voor zijn vicevoorzitterschap. Om de kandidatuur van Qatar te ondersteunen zou hij 6 tot 7 miljoen euro hebben verdeeld onder Afrikaanse en Aziatische FIFA-leden.

Bij de FIFA werd Bin Hammam al in 2011 levenslang geschorst wegens corruptie. Vorige week raakte bekend dat de man kort voor de stemming in 2010 een geheime ontmoeting had met UEFA-voorzitter Michel Platini. Die had daarna op zijn beurt een ontmoeting met de Franse president Nicolas Sarkozy. De Fransen ondersteunden mee de kandidatuur van Qatar en korte tijd later kon Sarkozy's club Paris Saint-Germain dankzij een deal met de nieuwe sponsor Qatar Tourism Authority jaarlijks 200 miljoen meer uitgeven.

PSG werd zo op de transfermarkt opeens een speler van het kaliber van Chelsea, Real Madrid, Bayern München en Barcelona.

Er gebeurde na de stemming voor Qatar nog iets anders. Laurent Platini - zoon van - werd chief executive van Burdda, dat eigendom bleek te zijn van een Qatarees investeringsfonds.

Aan het officiële WK-shirt van de Rode Duivels hangt een geur van corruptie. Van sportieve misère, ook. Toen Burrda in 2010 vanuit het niets shirtsponsor werd, was de KBVB al heel blij dat er tenminste iemand bereid was om voor truitjes, broekjes en kousen te zorgen.

De nationale doelman heette Stijn Stijnen, achteraan was Gilles Swerts een vaste waarde en in de spits liep Wesley Sonck. Nadat de Rode Duivels onder leiding van René Vandereycken na een dubbele nederlaag tegen Bosnië voor de tweede keer op rij het WK hadden gemist, had Nike zich teruggetrokken.

Oeps, vergeten

Elders in de wereld is shirtsponsoring een miljoenenhandel. Analysten van Bloomberg brachten de voorbije maanden zorgvuldig winnaars en verliezers in kaart. Deed Nike er goed aan om 45 miljoen dollar te betalen om shirtsponsor te mogen zijn van Engeland? Het verdict: "Nike is sponsor van tien nationale teams, meer dan het ooit eerder had, en één meer dan Adidas. Nike heeft Brazilië, Portugal en dus Ronaldo. Adidas heeft Spanje, Duitsland, Argentinië en dus Lionel Messi." Puma wordt door experts gezien als grote verliezer van dit WK, met maar één team: Italië. Het betaalt daar jaarlijks 27,5 miljoen dollar voor.

Om de Rode Duivels vier jaar lang van outfits te mogen voorzien, betaalde Burrda 500.000 euro. Het aantal niet-Qatarese voetbalteams dat daarbuiten ooit Burrda als shirtsponsor had, is te tellen op de vingers van één hand. Naast België en Tunesië waren dat het Nederlandse FC Twente en het Franse OGC Nice, enkel in het seizoen 2011-2012. En verder nog de Wolverhampton Wanderers. Een Engels ploegje in de derde divisie.

Vorige week raakte bekend dat het contract met Burrda in juli afloopt en de KBVB daarna in zee gaat Adidas.

"Wij zien de gevolgen nu al", zegt diensthoofd Jannik Grooten van de cel namaak bij de Economische Inspectie. "Burrda is vergeten het officiële WK-shirt van de Rode Duivels te laten registreren als beschermd merk. Hoe het kan dat een bedrijf van die omvang zoiets vergeet? Goeie vraag. Zoek eens naar de banden tussen de familie Platini en Burrda."

Het land wordt overspoeld door namaakshirts en de inspectie laat het gebeuren? "Als het Burrda niks kan schelen, kunnen wij weinig doen."

Duur is echt

Het merk Rode Duivels is eigendom van de KBVB, maar ook als het gaat om sjaals, toeters, vlaggen en andere prullaria is namaak made in China de norm. "Vier zaken zijn beschermd", somt een woordvoerder bij de FOD Economie op. "De benaming Rode Duivels zelf, de benaming van Fanclub 1895, het logo van de KBVB en de drietand. Verder niets. Een vlag of de naam België beschermen kan niet."

Een Indische verkoper in de Agora-galerij schermt met een namaak-Diabolica, voorzien van een Belgische vlag. De Diabolica is een nagemaakte, maar gedeponeerde vuvuzela waar je langs de zijkant in moet blazen. In zwart, geel en rood.

"Maar het geluid is heel anders. Echt, niet te vergelijken."

Hij heeft ook sjaals, hoeden, sleutelhangers, polsbandjes, wimpels, hesjes voor je iPhone en buitenspiegelhoesjes voor de auto. Allemaal net zo nep. Allemaal van de band gerold in China en vrij te koop, net als de namaakshirts.

Maar niets met een drietand op.

In de periode 2012-2013 nam de Economische Inspectie meer dan 10.000 producten in beslag, goed voor ongeveer 200.000 euro. Tijdens de oefeninterlands tegen Luxemburg en Tunesië mengden zich controleurs tussen het publiek, speurend naar namaak, maar de oogst was mager. Vooral dan doordat de inspecteurs de instructie meekregen om enkel aandachtig te zijn voor het woord 'rode' in combinatie met 'duivels', het cijfer 1895 en de drietand.

De woordvoerder: "De kraampjes die veel producten aanbieden kennen de wet intussen goed en passen ze toe. Voor België-Tunesië zijn bij één handelaar een honderdtal keepershirts met het logo van Fanclub 1895 in beslag genomen. Alle andere gecontroleerde handelaars rond het stadion waren in orde."

Jannik Grooten: "Er is ook een mentaliteitswijziging bij het publiek. Dat wil graag iets van het team. Het origineel, liefst. Het wordt op termijn, zoals in onze buurlanden, gepercipieerd als fout, als je op een grote match verschijnt in een namaakshirt."

Het originele Belgische WK-shirt van Burrda kost in de fanshop van de Rode Duivels 75 euro. Wil je er een nummer en een naam op, dan komt er 17 euro bij.

Maar alles kan goedkoper, altijd. Op aliexpress.com, de virtuele winkel waar de westerse consument en de Aziatische misdaad elkaar vinden, zijn de prijzen voor de 'officiële' WK-shirts van Kompany, Witsel, De Bruyne, Fellaini en Hazard deze week gezakt tot 13,80 dollar. "U zult geen enkel verschil zien", zegt Grooten. "Het logo van Burrda en van de voetbalbond zal erop voorkomen, het materiaal is ongeveer hetzelfde. Het is perfecte namaak. Er zijn momenteel onderzoeken bezig tegen mensen die geïnvesteerd hebben in online bestelde shirts en die je straks met een gevulde rugzak zult aantreffen op pleinen met reuzeschermen."

Hoe kunnen we dan weten of we een officieel shirt aan het kopen zijn of namaak?

De woordvoerder bij de FOD Economie: "Heel eenvoudig. De prijs."

Zonnebril €5

Er is geen officiële WK-zonnebril, dus ook geen mogelijkheid tot namaak. De tricolore bril komt uit China en wordt geïmporteerd door een bedrijfje in het Franse Aubervilliers.

Buitenspiegelhoesjes €6

De rage van het moment, zeker na de eerste boete (55 euro). Belgacom heeft hiervoor een contract met de KBVB, maar een Amsterdams bedrijfje overspoelt de markt met namaak.

Autosjaaltje

€5

Iets minder zichtbaar, maar aanbevolen door het Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid. Het sjaaltje hoort aan de binnenkant van de auto te worden geplakt.

Hoofddoek

€4,50

De MultiScarf kan worden gedragen als tricolore hoofddoek, bandana of bescherming tegen uitlaatgassen. Gemaakt van nylon.

Diabolica

€6

Zeg nooit vuvuzela tegen een Diabolica. Het verschil? Blazen langs de zijkant. "Het geluid is anders", zegt de verkoper. De Diabolica is ontwikkeld door een pr-bedrijfje in Bergen. De richtprijs is 9 euro, maar niet overal.

Masker

€5

Schijnt het niet zo geweldig te doen, maar de hype kan nog komen. "Je kunt de oogholtes vergroten met een breekmes", zegt de verkoper.

Fellaini-pruik

€5

Op voetbalbelgie.be kost de tricolore Fellaini-pruik 14,95 euro en is hij brandveilig, maar in de winkeltjes rondom de Grote Markt volstaat een briefje van vijf. De brandweer van Brussel is te bereiken via het nummer 100.