Klok tikt voor Gents referendum

Het regent acties tegen het circulatieplan van de stad Gent, maar die verlopen minder vlot dan verwacht. Gisteren zat Intelligent Mobiel, een drukkingsgroep van bewoners en de Gentse N-VA, volgens onze bronnen aan 21.000 handtekeningen - een cijfer dat niet officieel wordt bevestigd. Dat is nog altijd een eind verwijderd van de 30.000 nodige handtekeningen. En zeker van de aanvankelijke doelstelling om de handtekeningen na afgelopen zomer op tafel te leggen.

Alles draait om het circulatieplan dat het bestuur sp.a, Open Vld en Groen wil doordrukken. Vanaf 3 april wordt de binnenstad verdeeld in zeven sectoren, waarbij drukke verbindingswegen tussen wijken worden afgesloten. Daardoor zullen er minder auto's rondrijden in het centrum, zodat er ruimte vrijkomt voor voetgangers en fietsers. Een omslag die niet iedereen ziet zitten. Sommige bewoners vrezen files, handelaars vrezen klantenverlies. Zij lieten de voorbije maanden hun stem horen.

Een fluitje van een cent, denk je dan, maar de tijd begint nu echt te dringen. Halen ze volgende maand geen 30.000 krabbels, dan is het mobiliteitsplan een feit. De handtekeningen zijn immers pas de eerste stap in een lang proces. "Het duurt minstens drie weken om alle handtekeningen te controleren", zegt Els Nijskens van de Dienst Burgerzaken. "Zijn de ondertekenaars ouder dan zestien? Wonen zij in Gent? En zitten er geen dubbele of ongeldige handtekeningen tussen? Piet Snot uit de Vallingstraat tellen we dus niet mee."

Met de telling is de kous niet af. Daarna is het aan de gemeenteraad, die één keer per maand samenkomt. Als die akkoord gaat, dan duurt het nog minstens twee maanden voordat de volksraadpleging kan plaatsvinden. In die periode moet de stad de voorzitters van de stembureaus aanduiden en elke Gentenaar een brochure bezorgen waarin de pro's en contra's van het circulatieplan worden beschreven. "Zelfs als ze vandaag aan hun handtekeningen geraken, dan nog is de stemming ten vroegste voor februari", zegt Nijskens.

'Geen ultimatum'

Zo ver staan ze dus nog niet, geeft N-VA-fractieleider Siegfried Bracke toe. "Het ophalen van de handtekeningen gaat inderdaad trager dan gedacht", zegt hij. De partij stopt veel werk in de actie. "Maar aan de andere kant hebben we eigenlijk geen ultimatum. Je kunt gelijk wanneer een referendum vragen. Desnoods ook als het circulatieplan al van kracht is", legt Bracke uit.

Het blijft vreemd, die apathie. In Mechelen mobiliseren ze moeiteloos 10 procent van de inwoners voor een referendum over een banale torenklok. In Gent lukt dat niet voor een circulatieplan dat het leven van de inwoners ingrijpend verandert. Hoe komt dat?

Herwig Reynaert, professor lokale politiek aan de UGent, zoekt de verklaring niet te ver. "Het verzet in Gent wordt overroepen", stelt hij nuchter. "Uiteraard heb je tegenstanders, maar mensen liggen niet wakker van directe democratische initiatieven zoals een referendum. De helft van de Gentenaars kan niet eens uitleggen waarover deze discussie gaat." Bovendien, zo stelt hij, zetten Vlamingen niet gauw hun handtekening onder zo'n lijst. "Psychologisch gezien is dat een grote stap, want dan beken je kleur."

Een volksraadpleging afdwingen doe je niet op één, twee, drie. "De lat ligt hoog, en dat is goed", vindt Reynaert. "Het is niet de bedoeling dat we om de haverklap een referendum organiseren. Vroeger was dat makkelijker, maar daagden er vaak te weinig mensen op. Mensen worden graag geïnformeerd, maar niet lastiggevallen."