Samba-optreden van slechts zevenjarige Júlia Lira lokt hevige controverse uit in Brazilië Carnavalskoningin bezwijkt onder druk

RIO DE JANEIROl Twaalf sambascholen strijden voor de titel. Dit jaar kwamen bijna 730.000 toeristen naar Rio de Janeiro, 5 procent meer dan vorig jaar.

Vader Marco Lira, voorzitter van de sambaschool Viradouro, had zich het optreden van zijn zevenjarige dochter Júlia - zondag op de Sambodroom - wellicht anders voorgesteld. Niet dat haar performance op de speciaal voor carnaval bestemde paradelaan slecht begonnen was: aan de hand van palief werd Júlia aan fotografen en cameralui uit binnen- en buitenland gepresenteerd, aan een uitzinnige massa van 80.000 toeschouwers ook. Júlia glimlachte, de stoet kwam op gang, maar enkele minuten later ging het fout. Het meisje oogde hoe langer hoe meer beteuterd en barstte in tranen uit. Een woordvoerster van Viradouro nam haar in de armen en haalde haar troostend weg. TV Globo, dat de exclusieve uitzendrechten bezit voor carnaval, liet haar na de instorting niet meer zien, al verscheen ze even later alsnog weer ten tonele. “Ik was bloednerveus toen ze begon te huilen”, zei na afloop Júlia’s moeder Monica. “Maar mijn slotbalans is positief.” Júlia, het jongste kind sinds mensenheugnis dat in een koninginnerol kroop die normaal voor schaarsgeklede, plastisch gecorrigeerde modellen is weggelegd, was vorige week niet uit het nieuws weg te slaan, zeker nadat een rechter het licht op groen gezet had voor haar deelname. Hoewel ook Braziliaanse kinderen volop in de carnavalsgekte delen, had de Raad voor de Verdediging van Kinderen en Tieners (‘Cedca’), een overheidsorgaan, geëist dat Júlia de hoofdrol zou worden ontzegd. “We mogen niet dulden dat een kind van zeven een functie vervult met een traditioneel zeer seksuele focus”, oordeelde Carlos Nicodemos, directeur van Cedca. Los van het erotisch-sensuele aspect luidde de vraag ook of het wel kan dat een meisje van Júlia’s leeftijd in een bikkelhard paradeconcours aan het hoofd van een 3.200 leden tellende sambaschool moet staan.Midden in een polemiek die met name op het internet gevoerd werd, haalde Nicodemos uiteindelijk bakzeil, en kreeg Júlia’s vader gelijk. “Iedere man die naar een kind van zeven kijkt en een soort opwinding ervaart, moet naar de dokter”, had Marco Lira beklemtoond, zich sterk makend dat er geen probleem was, en dat er geen sprake was van kinderuitbuiting. Bovendien, heette het, was er geen alternatief. De populaire actrice Juliana Pães, die in 2009 koningin geweest was, moest verstek geven nadat haar een hoofdrol was aangeboden in een nieuwe telenovela. Voor Pães werd een opvolgster gevonden, maar tussen haar en Viradouro bleek het niet te klikken, zodat ook zij afhaakte. Bleef over de dochter van de voorzitter, die al sinds haar derde in ballet en jazz is. Afgesproken werd dat Júlia wel koningin zou zijn maar geen musa - de vrouw wier sensualiteit de drummers hoort te motiveren het beste van zichzelf te geven. Júlia zou ook niet in bikini en op hoge hakken optreden, wel in een minirok van purperen veren en een met lovers bestikt topje, zoals zondag geschiedde.Nu het meisje de hooggespannen verwachtingen niet echt waargemaakt heeft, belooft de polemiek te worden voortgezet. Het begon al op de publiekstribune, waar niet iedereen opgezet was met de taak die op Júlia’s schouders werd gelegd. “Ze is te jong om koningin te zijn”, vertelde toeschouwster Marister Deniz aan de BBC. “Een meisje van haar leeftijd hoort dit soort rollen niet op te nemen.” Of zoals een krantenlezer op het internet reageerde: “Onschuld is dan een woord dat bij kinderen past, tijdens het carnaval is niets onschuldig.”

Daarover gebeld in São Paulo, herinnert de bekende sociologe en vrouwenrechtenverdedigster Dulce Xavier aan de inspanningen die veel organisaties sinds jaar en dag leveren om de strijd aan te binden met de erotisering van het kinderlichaam. “In dit geval, met carnaval, wordt er aandacht aan het probleem besteed, maar nog steeds te weinig. Niet enkel de lichamen van vrouwen, ook die van inspraakloze kinderen worden hoe langer hoe vaker blootgesteld aan commerciële druk, met name op tv. Vooral in arme, pover geïnformeerde groepen wordt het kind nog steeds beschouwd als een middel tot sociale promotie en snelle rijkdom. Van een reëel debat in de publieke opinie is weinig te merken, en aan de sambascholen is er volgens mij nog steeds geen sprake van. Daarvoor wegen de lucratieve belangen veel te zwaar door.”Want het carnaval is natuurlijk kassa kassa. Het evenement lokte dit jaar naar schatting 730.000 toeristen naar Rio de Janeiro, ondanks de wereldwijde crisis 5 procent meer dan vorig jaar. Maar wie massatoerisme zegt, zegt haast onvermijdelijk ook sekstoerisme. Volgens de Braziliaanse overheid zijn in het land ongeveer 500.000 minderjarigen in de prostitutie actief. Met name jonge meisjes uit achtergestelde gezinnen zijn het slachtoffer.Overigens heeft het ministerie van Volksgezondheid in de aanloop naar carnaval 5 miljoen condooms verspreid. Later deze week, als het feest voorbij is, zal de campagne de Brazilianen oproepen massaal hiv-tests te laten uitvoeren.