Stemde in België minderheid pro Erdogan?
De meerderheid van de Belgische Turken heeft niet of 'neen' gestemd bij het Turkse referendum. Dat zegt sp.a-voorzitter John Crombez. Nochtans hadden zowat alle media na afloop van dat referendum gemeld dat de steun voor Erdogan nergens zo groot was als in ons land.
Vijfenzeventig procent van de Belgische Turken die de afgelopen weken hun stem uitbrachten voor het referendum over de grondwetswijziging naar een presidentieel systeem, stemde voor die wijziging. Dat is het hoogste percentage binnen de hele Turkse diaspora in Europa. Daaruit concludeerden alle media dat de steun voor de Turkse president, die zijn macht nu uitgebreid ziet, nergens zo groot was als in ons land. Maar dat is te kort door de bocht, stelde John Crombez op Radio 1. "Er zijn 137.000 stemgerechtigde Turken in België. Van hen heeft 40 procent ja gestemd." Of anders gezegd: slechts een minderheid van de Belgische Turken gaf zijn steun aan Erdogan.
Klopt dat? Laten we de cijfers even van dichterbij bekijken. In totaal zijn er in ons land 137.560 stemgerechtigde Turken. 73.027 Belgische Turken brachten hun stem uit. Dat is 53 procent. 72.127 van die stemmen waren geldig. 54.083 (74,9 procent) mensen stemden 'ja', 18.044 (25 procent) mensen stemden tegen de grondwetswijziging. Van alle stemgerechtigde Belgische Turken bracht dus inderdaad net geen 40 procent (54.083 op 137.560) een jastem uit.
Is het signaal van de Belgische Turken dan minder eenduidig dan aanvankelijk werd beweerd? Als we de opkomstcijfers onder de loep nemen, zien we dat de Belgische Turken met 53 procent opnieuw hoog scoren. Elders ligt dat percentage bijna overal lager. In Nederland en Duitsland, die net als ons land een grote Turkse gemeenschap hebben, bedroeg de opkomst respectievelijk 47 en 46 procent. Ook in Frankrijk (44 procent), het Verenigd Koninkrijk (39) en Zweden (27) trokken minder Turken naar de stembus.
Bij die opkomstcijfers moeten we wel een kanttekening plaatsen: niet alle 73.027 stemmen die in België werden uitgebracht, kwamen immers van Belgische Turken. "In tegenstelling tot bij eerdere verkiezingen konden de Turken bij dit referendum ook in een ander land gaan stemmen", legt Serpil Aygün, hoofdredacteur van de Belgisch-Turkse krant Binfikir, uit.
Als gevolg daarvan kwamen ook heel wat Nederlandse Turken naar Antwerpen om hun stem uit te brengen. Naar verluidt werden daar bussen voor ingelegd. Ook die stemmen werden bij het 'Belgische' totaal geteld, bevestigt de Turkse consul in Antwerpen. Hoeveel Nederlandse (maar ook Duitse en Franse) Turken naar Antwerpen trokken, is niet duidelijk.
Die nieuwe 'open grenzen'-regel is echter niet de enige verklaring voor het hoge opkomstcijfer. Omgekeerd gingen immers ook Belgische Turken in buurlanden stemmen. In Luxemburg bijvoorbeeld, waar liefst 9.629 mensen gingen stemmen, voor 560 geregistreerde Luxemburgse Turken.
Sociale cohesie
Professor internationale politiek Dirk Rochtus (KU Leuven) ziet een verklaring voor de hogere opkomst in België in het gegeven dat de Belgische Turken vaak in gemeenschappen dicht bij elkaar wonen. "Denk aan de voormalige mijngemeenten in Limburg. Daar is de sociale cohesie groot, en is er dus wellicht meer druk om te gaan stemmen. Duitse Turken wonen toch meer verspreid."
Volgens Aygün gingen ook meer Belgische Turken stemmen omdat daar in ons land meer voor gemobiliseerd werd. "Erdogans partij AKP wordt in België door twee instellingen vertegenwoordigd: de Unie van Europese Turken en Democraten, die ook in andere landen bestaat, en de AK Party Brussels. Misschien werden er in België dus wel meer middelen ingezet om campagne te voeren."