Direct naar artikelinhoud

Voorstadsnet: Michel eist onderzoek

Premier Charles Michel (MR) eist een onderzoek naar de fouten die werden gemaakt in het dossier van de Brusselse voorstadstrein. Het Rekenhof moet nagaan of de huidige crisis vermeden had kunnen worden.

Waarom is er geen geld meer voor het Gewestelijk Expresnet (GEN)? En waarom heeft het zoveel vertraging? Premier Charles Michel (MR) wil het Rekenhof dat laten onderzoeken. Dat heeft hij gezegd in het parlement. Hij schaart zich daarmee achter een resolutie van de groenen.

Het GEN is een minispoornet van 30 kilometer rond Brussel dat het midden houdt tussen een metro en een trein. Bedoeling is dat pendelaars vanuit steden als Aalst of Louvain-la-Neuve om het kwartier op een trein kunnen stappen die hen naar de hoofdstad brengt. Normaal zou het GEN in 2012 klaar zijn, maar intussen is die deadline opgeschoven naar 2025. Het GEN-fonds van 2 miljard euro staat zo goed als droog.

Michel wil weten waar het fout is gelopen. De kosten voor de vele spoorlijnen die moeten worden aangelegd, vallen veel hoger uit dan verwacht. Ook wil de premier weten of de middelen goed zijn besteed. "Iedereen weet dat het GEN-fonds niet volstaat om alle werken uit te voeren. Dat is geen probleem van onderfinanciering, maar van kosten die hoger opliepen dan geschat", zei Michel in de commissie Binnenlandse Zaken.

Onlangs floot Michel mobiliteitsminister Jacqueline Galant (MR) terug toen ze zei dat de beloofde sporen in Waals-Brabant er niet zouden komen. De MR heeft veertien burgemeesters in de provincie, onder wie Michel, waardoor de partijgenote haar woorden al snel weer mocht inslikken. Ook aan Vlaamse zijde lag Galant onder vuur. Toch is de audit geen motie van wantrouwen tegen Galant. De audit gaat immers over de beslissingen die in het verleden werden gemaakt, terwijl Galant nog maar sinds 2014 in de regering zit.

10.000 bladzijden

De demarche van de premier is opvallend omdat amper twee uur eerder alle partijen in een andere commissie (Infrastructuur) waren overeengekomen om de discussie over de audit nog een week uit te stellen. Het FDF wacht nog op een beslissing over een eventuele onderzoekscommissie over het GEN. "Maar dat kan nog altijd na deze audit. Wij hopen dat alle meerderheidspartijen zich aansluiten bij onze resolutie, zoals Michel", zegt Stefaan Vanhecke (Groen).

De zenuwen staan gespannen bij het spoor, want intussen mochten spoorbaas Jo Cornu en Galant vragen beantwoorden in een andere commissie. Cornu riep de overheid daar op om van de NMBS af te blijven. "Ik heb goed nieuws, mevrouw de minister, u hebt mij niet meer nodig." Met die anekdote maakte Cornu duidelijk dat hij geen nood heeft aan een schoonmoeder bij het spoor. Hij vindt het niet leuk dat de regering meekijkt over zijn schouder.

"De staat benoemt een gedelegeerd bestuurder en die moet zorgen dat het bedrijf goed wordt geleid. Laat ons dus niet te veel controles invoeren", zei Cornu. De boodschap: handen af van de NMBS.

De timing van zijn pleidooi is geen toeval, want op dit moment wordt binnen de regering-Michel onderhandeld over het nieuwe beheerscontract van de NMBS. Uit de voorlopige versie die De Morgen kon inkijken, bleek dat Cornu erg vrij werd gelaten in het vastleggen van ticketprijzen en het treinaanbod. Maar de Vlaamse partijen N-VA, CD&V en Open Vld vinden dat die vrijheid te ver gaat en dat daar wel wat voorwaarden tegenover mogen staan.

Het Rekenhof vindt dat blijkbaar ook. Volgens het hof zijn de schulden en de dienstverlening van het spoor volledig kunnen ontsporen door het feit dat er in de vorige beheerscontracten te weinig resultaatsverbintenissen werden opgelegd. Galant belooft dat op te lossen: "Ik besef maar al te goed de vraag voor een beperkte rapportering, maar dat wil niet zeggen dat er geen informatie meer naar het parlement moet gaan. Ik zal er ook voor zorgen dat er duidelijke doelen worden opgenomen in het beheerscontract, zoals veiligheid en stiptheid."

Cornu zegt op zich geen probleem te hebben met transparantie. "Het probleem is dat de NMBS op dit moment 10.000 bladzijden per jaar moet rapporteren. Dat is niet alleen een uitdaging voor wie dat moet schrijven, maar ook voor wie dat moet lezen."