Eerste IVM-baby
Voor het eerst is in Europa een baby geboren uit eicellen die normaal bij het medische afval belanden. Een primeur voor het UZ Brussel, dat onrijpe eicellen in het labo liet rijpen. Verwacht wordt dat deze in-vitromaturatie (ivm) veel vrouwen kan helpen die door ziekte hun kinderwens in gevaar zien komen.
In-vitromaturatie is het onbekendere broertje van in-vitrofertilisatie. Bij die laatste methode rijpen de eicellen in het lichaam van de vrouw. Bij ivm daarentegen dient het labo zelf als broedstoof: alles gebeurt in een schaaltje.
Onrijpe eicellen in het labo laten rijpen, het is een hoogtechnologische methode die nauw samenhangt met die andere opmerkelijke ingreep om je kinderwens bij ziekte veilig te stellen: een eierstok laten wegnemen en invriezen, om die daarna - na de genezing - te laten terugplaatsen.
Aan de top
Het invriezen van eierstokweefsel is niet nieuw. Heel wat vruchtbaarheidscentra in ons land hebben al ontdooide eierstokken teruggeplaatst, waaronder Antwerpen en Leuven. Maar vooralsnog kwamen er enkel in het Erasmus in Lennik en in de UCL in Louvain-la-Neuve al baby's van: elf in totaal. Daarmee staat België aan de top als het gaat om geboortes na eierstoktransplantatie.
De vruchtbaarheidsexperts van het UZ Brussel zijn nu nog een stap verder gegaan, met als doel de slaagkansen op een kind na chemo of een andere drastische ingreep extra te vergroten. Concreet komt het erop neer dat zij eicellen hebben gebruikt die doorgaans bij het medische afval belanden. Het gaat om onrijpe eicellen: restmateriaal dat in het laboschaaltje achterblijft bij het verknippen van een weggenomen eierstok.
Dat daar voor het eerst in Europa een gezond babymeisje uit geboren is, staat binnenkort in het vooraanstaande vakblad Journal of Assisted Reproduction & Genetics. Op wereldschaal gaat het om het tweede kind dat dankzij de techniek is verwekt. Twee jaar geleden was er in Singapore een gelijkaardig verhaal, van een moeder die na kanker op dezelfde manier zwanger was geraakt.
Een complexe techniek, noemt fertiliteitsexpert Michel De Vos (UZ Brussel) het, maar wel eentje die "heel toepasbaar is bij vrouwen die door kanker of een andere aandoening hun eicelreserve zien krimpen". Zeker voor kankerpatiënten die chemo moeten ondergaan, is het een mooie extra, boven op het bewaren van een eierstok. Want als je in één klap ook nog eicellen kunt laten uitrijpen, krijg je een combinatie van methodes, en dus van kansen.
Helemaal genezen
De Vos: "Komt daar nog bij dat de oncoloog er vaak op wijst dat het niet zonder gevaar is om die ingevroren eierstok zomaar terug te planten. Want wat als daar nog kankercellen op zitten? Je wilt toch niet dat de patiënt hervalt. Er zijn wel technieken in ontwikkeling om die kankercellen op te sporen en aan te pakken, maar dat staat nog niet op punt. Dan is het veiliger als je eerst met in-vitromaturatie aan de slag kunt."
De voorbije twee jaar zag het UZ Brussel al zo'n veertig vrouwen bij wie ze niet alleen een eierstok wegnamen om in te vriezen, maar ook de eicellen lieten rijpen. De vrouw die eind vorige maand van haar 'primeurmeisje' beviel was de eerste om haar kinderwens te laten dooien. De Vos: "We verwachten dus dat er nog meer vrouwen zullen terugkomen, al moeten zij natuurlijk eerst helemaal genezen zijn verklaard."
Hoe hoogtechnologisch en revolutionair ook, de techniek is vooral hoopgevend, meent De Vos. "Het vergroot de kans op een eigen biologisch kind. Na chemo of een andere behandeling moeten koppels het vaak proberen via eiceldonatie of adoptie. Maar, zo stellen psychologen, kankerpatiënten die weten dat we hun kinderwens kunnen sparen, gaan hun ziekte ook minder pessimistisch tegemoet. Precies omdat je hen hoop geeft op een kwaliteitsvol leven achteraf, met een gezin. Dat is voor velen een groot lichtpunt. En dat is waar het uiteindelijk toch allemaal om draait."
►5